5.12.13

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΛΕΥΚΩΜΑΤΟΣ:ΟΙ ΑΝΤΑΡΤΕΣ ΤΗΣ 13 ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ

μανολης κασιματης: "Μελετώντας το λεύκωμα".

πρωτη επανεκδοση 1995






















ΤΙΜΗΤΙΚΟ ΑΝΤΙΤΥΠΟ
Η ΕΔΑ ΧΙΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ
Η φράση αυτή ήταν τυπωμένη με μια πρόχειρη σφραγίδα σε όλα τα τεύχη του Λευκώματος της XIII Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. «Τιμής ένεκεν» επανεκδίδεται το Λεύκωμα, αφιερωμένο στη μνήμη του εμπνευστή και πρωτεργάτη της πρώτης έκδοσης, του Γεωργούλα Μπέικου, που έφυγε από τη ζωή 21 χρόνια πριν.
Αφιερώνεται επίσης στους συνεργάτες και συναγωνιστές, που συνέβαλαν στην πρώτη έκδοση και σ' όλους τους αγωνι­στές της Ρούμελης. Ανάμεσα στα πολλά σχέδια και όνειρα που είχε ο Γεωργούλας ήταν κι αυτό. Να επανεκδοθεί το Λεύκωμα σαν κατάθεση στην ιστορία της Αντίστασης κατά του φασισμού και σαν ένας φόρος τι­μής στους αγώνες της Ρούμελης.
Γι' αυτό έψαξε πολύ, βρήκε ένα αντίτυπο στη Μόσχα (του το δάνεισαν για πολύ λίγο χρό­νο) και παρακάλεσε τον Μάνο Ζαχαρία να το φωτογραφήσει στη Μοσφίλμ, για να έχει όσο μπορούσε περισσότερη καθα­ρότητα και καλύτερη ποιότητα. Από εκείνη τη φωτογράφηση γίνεται η επανέκδοση. Δυστυχώς, δεν πρόλαβε να πραγμα­τοποιήσει αυτό το όνειρο του, γιατί έφυγε νωρίς. 51 χρόνια μετά την απελευθέρωση της χώρας από το φασι­σμό και 21 χρόνια μετά το θάνατο του Γεωργούλα, επανεκδί­δεται με τη βοήθεια πολλών φίλων. Ενα μεγάλο ευχαριστώ στον Μίκη Θεοδωράκη που προλογί­ζει το Λεύκωμα και τη βαθιά ευγνωμοσύνη μου σ' όλους τους συντελεστές της έκδοσης. (1995)
Μαρία Φέρλα-Μπέικου














δευτερη επανεκδοση 2002 ΚΜΙΕΑ




































φωτογραφίες: Ραούλ και Φωτογραφικό Συνεργείο Επιτροπής Διαφώτισης Ανταρτών

Σημειωση: επειδη ορισμενες φωτογραφιες βρισκονται σε διαφορα προσωπικα λευκωματα φωτογραφων δεν σημαινει οτι ανηκουν και στο ιδιο προσωπο που εκδοσε το λευκωμα.
Η πιστοποποιηση μιας φωτογραφιας σε συγκεκριμενο φωτογραφο αποδεικνυεται
μονο αν ηταν και αυτος εκει ...κανοντας ο ιδιος το κλικ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ











 




















πρωτη δημοσιευση Οκτωβριος 2011

4.12.13

Φωτογραφίζοντας στην Εθνική Αντίσταση και όχι μόνο/Φωτογραφικη Λεσχη Καστοριας

Η Φωτογραφική Λέσχη Καστοριας (τμήμα του Πολιτιστικού Συλλόγου Αθ. Χριστόπουλος) διοργανώνει την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2013, ώρα 18:00, στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου Καστοριάς προβολη φωτογραφιων με παραλληλη ομιλια του ερευνητή της φωτογραφίας Μανόλη Κασιμάτη (πολιτιστική εταιρεία ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ) με θέμα
 Φωτογραφίζοντας στην Εθνική Αντίσταση και όχι μόνο.
Ο Μανολης Κασιματης παρουσιαζει και αναλυει φωτογραφιες και φωτογραφους περιοδου Εθνικής Αντίστασης 1942-1945. Μετα απο μια πολυ συντομη αναφορα-παρουσιαση των φωτογραφων του ΕλληνοΙταλικου πολεμου, εστιαζει στην περιοδο της Εθνικης Αντιστασης φερνωντας στο φως ξεχασμενους και λησμονημενους φωτογραφους του Απελευθερωτικου Αγωνα. Ταυτοχρονα ξεκαθαριζει ορισμενες συγχισεις που ειχαν δημιουργηθει ως προς την πατροτητα καποιων φωτογραφιων.

φωτογραφικη λεσχη καστοριας
https://www.facebook.com/pages/Φωτογραφική-Λέσχη-Καστοριάς/329859477050237 <https://www.facebook.com/pages/%CE%A6%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%9B%CE%AD%CF%83%CF%87%CE%B7-%CE%9A%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%AC%CF%82/329859477050237>

https://www.facebook.com/events/177494749124615/?ref_dashboard_filter=calendar

χορηγια επικοινωνιας: περιοδικο Fmag - http://fmag.gr/
Βιβλιοθηκη Εθνικη Αντισταση - http://biblioteca-antistasi.blogspot.gr/

29.11.13

1918-2013, 95 ΧΡΟΝΙΑ ΚΚΕ

 

η φωτογραφια της αφισσας 
ειναι απο την  παλλαϊκη πανεπαρχιακή συγκεντρωση πλατεια Δικαστηρίων 
                                                          ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 17/12/44.
                                 Δημοσιευτηκε στην  ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ
                όργανο του γραφείου περιοχής Μακεδονίας της κομματικής οργάνωσης του Κ.Κ.Ε.

Θεωρουμε με πολυ μικρες επιφυλαξεις οτι ανηκει στον Λάζαρο Ακκερμανίδη που συνεργαστηκε με την εφημεριδα ΛΑΙΚΗ ΦΩΝΗ. Ο Λάζαρος Ακκερμανίδης σημαντικοτατος φωτορεπορτερ του Ελληνοιταλικου πολεμου εδρασε σαν φωτογραφος εθνικης αντιστασης με τον ΕΛΑΣ(Ο.Μ.Μ.) στην περιοχή της Μακεδονίας. Πνίγηκε στο ναυαγιο του πλοιου ΧΕΙΜΑΡΑ το 1947.
Μανολης Κασιματης

Με αφορμη μια δημοσιευμενη φωτογραφια σε κυριακατικη εφημεριδα(η καθημερινη 17/6) .

Η αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας είναι σημαντικό καθήκον στην έρευνα ενός μελετητή. Ο κίνδυνος να κυριαρχήσει η σιωπή ή η άγνοια στην ιστορική έρευνα της φωτογραφίας και τους φωτογράφους, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στην παραποίηση ιστορικών ντοκουμέντων. Είναι τόσοι λίγοι οι φωτογράφοι της περιόδου 1940-50 που δεν χρειάζεται και τόσο επιμονή στους δύο, τρείς,  επίσημα καταγεγραμμένους. Επιτέλους ήρθε και η ώρα να τολμήσουν κάποιοι ερευνητές να βγουν από τα γραφεία των φωτογραφικών μουσείων, κέντρων, ιδρυμάτων αλλά και των μέσων μαζικής ενημερώσης και ξεπερνώντας τους συμβιβασμούς της μίζερης καθημερινότητας, να βγάλουν από το σκοτάδι όλους τους φωτογράφους, τοποθετώντας τους στη θέση που τους αξίζει. 

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ   ΚΥΡΙΑΚΗ 17-06-12 

  http://portal.kathimerini.gr/epaper
σε σελίδες αφιερωμένες στην ΙΣΤΟΡΙΑ με θέμα: Ο Εμφύλιος σε ιστορική τροχιά. Ερευνητικές προσεγγίσεις της δεκαετίας του 1940 από δύο μελετητές,  σε μια κρίσιμη για το μέλλον της Ελλάδας συγκυρία/.  Του Στεφανου Χελιδονη
--Περιγραφή σε τρεις χρονικές διαστάσεις
Του Σταθη Ν. Καλυβα(καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Yale.)
--Εγκλωβισμός στα αφηγήματα των ηρώων και του τρόμου
Του Θαναση Δ. Σφηκα(αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς και Ελληνικής Ιστορίας του 20ού αιώνα στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.)


υπάρχει η κατωτέρω φωτογραφία με την αντίστοιχη λεζάντα :
Κατερίνη 1944. Συγκέντρωση του ΚΚΕ. Οι αγρότες διαδηλώνουν με υπερυψωμενο το σφυροδρεπανο..   φωτογραφικο αρχειο Σπυρου Μελετζη

Η φωτογραφία υπάρχει και στο λεύκωμα που συνόδευε την φωτογραφική έκθεση  στην Βαλένθια της Ισπανίας τον Απρίλιο του 2007, και μετά στην Αθήνα το 2008.

Οπως αναδείξαμε ήδη σε παρέμβαση μας και στο Πάντειο το 2008 σε ημερίδα για την Αντίσταση και κατα την στην εισήγηση μας στο μουσείο ΜΠΕΝΑΚΗ το 2011 σε ημερίδα για τους φωτογράφους κατα την διάρκεια του 1941-44

 αλλά και οπως υπάρχει αναλυτικά στην μελέτη μας (απο το 2008) η φωτογραφία δεν ανηκει στον Μελετζη,
 ουτε ειναι απο την Κατερίνη.
Απο το πρωτοσέλιδο της  ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ
όργανο του γραφείου περιοχής Μακεδονίας της κομματικής οργάνωσης του Κ.Κ.Ε.
που έβγαινε στην ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ με ημερομηνία 19 ΔΕΚΕΜΒΡΗ 1944

Η επικεφαλίδα για στις φωτογραφιες γράφει:
Απο την προχθεσινή παλλαϊκη πανεπαρχιακή συγκεντρωση στην πλατεία Δικαστηρίων.  (Δηλαδη στις 17/12/44)

Φυσικα η πλατεια Δικαστηρίων είναι στην ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ και οχι στην ΚΑΤΕΡΙΝΗ.
Στο βαθος αν προσεξουμε την καθαρη φωτογραφια διακρινονται μεγαλα και πολυοροφα κτιρια λιγο σπανια για μια επαρχιακη πολη.
 
Θεωρουμε με πολυ μικρες επιφυλαξεις οτι ανηκει στον Λάζαρο Ακκερμανίδη που συνεργαστηκε με την εφημεριδα ΛΑΙΚΗ ΦΩΝΗ. Ο Λάζαρος Ακκερμανίδης σημαντικοτατος φωτορεπορτερ του Ελληνοιταλικου πολεμου εδρασε σαν φωτογραφος εθνικης αντιστασης με τον ΕΛΑΣ(Ο.Μ.Μ.) στην περιοχή της Μακεδονίας. Πνίγηκε στο ναυαγιο του πλοιου ΧΕΙΜΑΡΑ το 1947.

Στα  περιεχόμενα του βιβλίου/λευκωματος του Σπύρου Μελετζή, αναφέρεται με μικρά γράμματα ότι πολλές φωτογραφίες ειναι του Λάζαρου Ακκερμανίδη που οπως ισχυριζεται ηταν φίλος και συνεργάτης του;.


Να σημειωθεί ότι ο Σπ. Μελετζής είχε συλληφθεί από τους Εγγλέζους στις αρχές  (6-7 Δεκέμβρη 1944)  κατα την διαρκεια της μάχης της Αθήνας( Δεκεμβριανά) και είχε μεταφερθεί κατοπιν σε στρατόπεδο στην Αφρική. Αδύνατον να ήταν ταυτόχρονα και να φωτογράφιζε στην Θεσσαλονίκη.

Ελπιζουμε καποτε οι ανεξαρτητες φωτογραφικες μελετες να εχουν τον απαραιτητο σεβασμο και προσοχη. Για να γλυτωνουμε αστοχιες εντος και εκτος Ελλαδας.

δειτε
http://eteriafotografizontas.blogspot.gr/2012/01/blog-post_14.html
"ψάχνοντας φωτογράφους και κινηματογραφιστές της Εθνικής Αντίστασης"/μανώλης κασιμάτης
Μουσείο Μπενάκη, ημερίδα 28/2/2011. η φωτογραφία στα χρόνια της Αντίστασης 1941-1944

http://eteriafotografizontas.blogspot.gr/2012/01/1121944-111945.html
Λαϊκή Φωνή(εφημερίδα).1/12/1944-1/1/1945. Πρώτες σελίδες

http://eteriafotografizontas.blogspot.gr/2008/11/blog-post_25.html
Κασιμάτης, Μανόλης Φωτογραφικά ντοκουμέντα από την δράση του ΕΛΑΣ (Ομαδα Μεραρχιών Μακεδονίας). Φωτογραφίες της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης
(Οκτώβρης 1944) απο το αρχείο του φωτογράφου Λαζαρου Ακκερμανίδη


16.11.13

Πολυτεχνειο 1973

Το ΕΟΑ( Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο) http://www.avarchive.gr σε συνεργασία με τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων συμμετέχει στον εορτασμό της επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, παρουσιάζοντας την ταινία "Πολυτεχνείο 1973" με σπάνιο αρχειακό υλικό εικόνας και ήχου.





Σκοπός του Εθνικού Οπτικοακουστικού Αρχείου (ΕΟΑ) είναι η διάσωση και διατήρηση οπτικοακουστικών και πρωτογενώς ψηφιακών έργων, προκειμένου να παρέχει σε κάθε ενδιαφερόμενο πρόσβαση στην ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της χώρας. Το Αρχείο συλλέγει, αρχειοθετεί, φυλάσσει, διαχειρίζεται, συντηρεί, επεξεργάζεται, παρέχει πρόσβαση και αξιοποιεί το οπτικοακουστικό και πρωτογενώς ψηφιακό υλικό με ενημερωτικό – ειδησεογραφικό, ιστορικό – πολιτικό και εν γένει κοινωνικό – πολιτισμικό περιεχόμενο σχετικά με την Ελλάδα και τον ελληνισμό. α) Ως οπτικοακουστικό υλικό ορίζεται η επί κάθε μέσου καταγραφή: (αα) ήχου ή ήχων (μονού ή πολλαπλών), με ή χωρίς άλλου τύπου συνοδευτικά δεδομένα ή (ββ) κινούμενων εικόνων, με ή χωρίς συνοδεύοντα ήχο ή άλλου τύπου συνοδευτικά δεδομένα, καθώς και οι πάσης φύσεως πληροφορίες που περιγράφουν με ακρίβεια το υλικό (μεταδεδομένα περιγραφής) ή υποστηρίζουν τη διαχείριση του υλικού (μεταδεδομένα διαχείρισης) ή περιγράφουν σε βάθος τη δομή του υλικού (μεταδεδομένα δομής). β) Ως πρωτογενώς ψηφιακό υλικό ορίζεται περιεχόμενο που εμπεριέχει πληροφορία αποτυπωμένη εξ αρχής σε ψηφιακή μορφή, όπως στο Διαδίκτυο, σε ψηφιακούς δίσκους και άλλα μέσα ψηφιακής αποθήκευσης.

Ειδικότεροι σκοποί Στο σκοπό του Αρχείου περιλαμβάνονται ιδίως: α) η δημιουργία και διαχείριση του εθνικού αρχείου οπτικοακουστικού και πρωτογενώς ψηφιακού υλικού, β) η διαρκής συντήρηση του υλικού του αρχείου, η αποκατάσταση και η διαφύλαξη του για τις επόμενες γενεές, γ) η ανάπτυξη συλλεκτικών πολιτικών για την προσθήκη νέου υλικού, δ) η λεπτομερής καταγραφή του αρχείου και η βελτίωση των αρχειονομικών του δομών μέσω του εμπλουτισμού του με μεταδεδομένα, ε) η ανάπτυξη της δυνατότητας πρόσβασης κάθε ενδιαφερομένου στο υλικό του αρχείου είτε στο φυσικό χώρο παρουσίασης του είτε μέσω Διαδικτύου (παθητική διασπορά), στ) η προώθηση και προβολή του Αρχείου, με σκοπό την ανάδειξη της εθνικής οπτικοακουστικής και ψηφιακής κληρονομιάς (ενεργητική διασπορά), καθώς και την παροχή πρόσβασης σε συγκεκριμένες κατηγορίες κοινού (όπως μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, ομογένεια, άτομα με ειδικές αναπηρίες), ζ) η υποστήριξη των οπτικοακουστικών αρχείων άλλων φορέων με τη μεταφορά τεχνογνωσίας, τη χρήση τεχνολογίας, την καθιέρωση προτύπων και την υποβοήθηση στη συντήρηση και διάσωση υλικού, η) η έρευνα και η προώθηση καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων, που αναβαθμίζουν την αξία του αρχειοθετούμενου υλικού και των μεταδεδομένων του, θ) η συμμετοχή σε διεθνείς φορείς και οργανισμούς στον τομέα της εικόνας και του ήχου, ι) η αξιοποίηση του υλικού, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Περαιτέρω, με τον νόμο N3905/2010 ορίζεται ότι το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο τηρεί κινηματογραφικό αρχείο με σκοπό τη συγκέντρωση, διαφύλαξη, ψηφιοποίηση, αρχειοθέτηση και συντήρηση κινηματογραφικών έργων, καθώς και εντύπων κάθε είδους, φωτογραφιών και αντικειμένων που αναφέρονται στην τέχνη και την ιστορία του κινηματογράφου.

 πρωτη αναρτηση  νοεμβρης 2011

26.10.13

Φωτογράφοι και κινηματογραφιστές του Αλβανικού μετώπου

Οκτώβρης 1940.
Το Γενικό Επιτελείο Στρατού με την έναρξη των συγκρούσεων εξέδωσε ανακοινώσεις όπου ζητούσε για εθελοντική κατάταξη, φωτογράφους και κινηματογραφιστές. Οσοι κατατάχθησαν, στην διάρκεια της θητείας τους υπαγόνταν στη Γεωγραφική Yπηρεσία Στρατού(ΓΥΣ), και μάλιστα η υπηρεσία σε ορισμένους από αυτούς τους έδοσε τον βαθμό του έφεδρου ανθυπολοχαγού. (Αυτονόητο είναι οτι όλοι φορούσαν στολή εκστρατείας). Οι φωτογραφίες που προορίζονται προς δημοσίευση περνούσαν από αυστηρή λογοκρισία.

Ονομαστικος κατάλογος καταγεγραμμενων φωτογράφων (μεχρι τωρα):
(Ποσοι απο τους κατωτερω φωτογραφους ειναι γνωστοι;)

Λάζαρος Ακερμανίδης(εφημεριδα ΝΙΚΗ)
Αλεξίου
Δημήτρης Γιάγκογλου
Κυριάκος Κουρμπέτης
Γ.Κασόλας(εφημεριδα ΑΣΥΡΜΑΤΟΣ)
Λόγκος
Ιωάννης Νισύριος (εφημεριδα ΒΡΑΔΥΝΗ)
Τάσος Μελετόπουλος,
Δημήτρης Μελισίδης
Γιάννης Μπίρης
Δήμος Πατρίδης
Πέτρος Πουλίδης
Ν. Σούτσος (εφημεριδα ΕΘΝΟΣ)
Ευστράτιος Στελίγκος
Βασίλης Τσακιράκης ονομαζομενος και «ο φωτογράφος της Αλβανίας»,
Δημήτρης Τριανταφύλλου
Σπύρος Τράνακας
Δημήτρης Φωτεινόπουλος
Δημήτρης Φλώρος
Σπύρος Χαλκίδης
Αδελφοί Μεγαλοκονόμου (Κωνσταντίνος, Μανώλης και Χαράλαμπος)
που πήγαν και σαν φωτογράφοι και σαν κινηματογραφιστές

Κατάλογος καταγεγραμμένων κινηματογραφιστών
Κορνήλιος Διακάκης
Γεράσιμος Δριμαρόπουλος
Γιάννης Δριμαρόπουλος
Δημητροκάλης
Σπύρος Κοκόλης
Πρόδρομος Μεραβίδης
Θανάσης Παπαδούκας
Κώστας Παπαδούκας
Ράφας
Φιλοποίμην Φίνος

επίσης φωτογράφισαν
Γιώργος Προκοπίου ζωγράφος και φωτογράφος
Δημήτρης Χαρισιάδης Στρατιωτικος (Αξιωματικος επιτελειου)
Γιάννης Παπαρρόδου Στρατιωτικος (Αξιωματικος πυροβολικου)
Απ. Τζάκος Στρατιωτικος ( οπλιτης)

Mαρία Xρουσάκη εθελόντρια του Eρυθρού Σταυρού
 συνδύασε την ιδιότητα της αδελφής νοσοκόμου με εκείνη της ερασιτέχνη φωτογράφου (με πολύ περιορισμένο θεματολόγιο όμως).
η ερευνα συνεχιζεται....

Μανολης Κασιματης-φωτογραφιζοντας

φωτογραφία  Λάζαρος Ακερμανίδης

δείτε την εκθεση του Λάζαρου Ακερμανίδη με τίτλο "Επος του 1940"
Στα 44α ΔΗΜΗΤΡΙΑ του Δήμου Θεσσαλονίκης
http://fotografizontasmagazine.blogspot.com/2009/10/40.html
http://www.dimitriathess.gr/html/showdetails.asp?newsid=87
πρωτη δημοσιευση 25/10/2010

παρα πολυ ενδιαφερον φωτογραφικο αρχειο  αλλα ομως ατεκμηριωτο οσο αφορα τους φωτογραφους υπαρχει στο ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

Φωτογραφικό Υλικό Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού
http://www.geetha.mil.gr/index.asp?a_id=2831
Φωτογραφικό Υλικό Μουσείου Πολεμικής Αεροπορίας
http://www.geetha.mil.gr/index.asp?a_id=2834

Φωτογραφικό Υλικό από το αρχείο
του 7ου Επιτελικού Γρα
φείου του ΓΕΣ
http://www.geetha.mil.gr/index.asp?a_id=2835

Ιστορικό Αφιέρωμα για τη Μάχη των Οχυρών
http://www.geetha.mil.gr/index.asp?a_id=2856

Φωτογραφικό Υλικό Υπηρεσίας Ιστορίας Ναυτικού
http://www.geetha.mil.gr/index.asp?a_id=2836

Ιστορικό Αφιέρωμα για τη Μάχη της Κρήτης  Φωτογραφικό Υλικό
http://www.geetha.mil.gr/index.asp?a_id=2897


Πρωτοσελιδα εφημεριδων με φωτογραφιες του Ελληνοιταλικου πολεμου 1940-1941

οταν οι φωτορεπορτερ εγραφαν την ιστορια...


25.10.13

Απ. Τζάκος. Φωτογραφιζοντας στο μετωπο. 1940

Απο το περιοδικο ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΖΩΗ τευχη 4, και 5 του 1946




















































πρωτη δημοσιευση 27/10/2010

Αλβανικο Επος 1940.Τα όνοματα των φωτογράφων ...και οι κάτοχοι κάποιων φωτογραφιών τους.













άγνωστος φωτογραφος;
σε γνωστό φωτογραφικό αρχείο!



Τα τελευταία χρόνια εκδίδονται στην Ελλάδα αρκετά φωτογραφικά-ιστορικά λευκώματα απο ανθρώπους που με διαφόρους τρόπους είχαν ή απέκτησαν κάποιες φωτογραφίες. Κάποιοι δεν ενδιαφέρονται καθόλου να αναφέρουν τα ονόματα των φωτογράφων δημιουργών των λευκωμάτων τους, παρά μόνο ενδιαφέρονται για το προσωπικό όνομα τους. Σαν μέλος του ΦΟΙΒΟΥ (οργανισμος διαχειρισης πνευματικών δικαιωματων των φωτογράφων) θελω να υπογραμμισω εκτος πολλων αλλων, οτι το ηθικό δικαιωμα της ανάρτησης του ονόματος του φωτογράφου δημιουργου ειναι αδιαπραγματευτο και ισχυει επ` απειρο. Σαν ιστορικο υποκειμενο ο φωτογραφος ηταν παρων στο γεγονος
και του οφειλουμε το στοιχειώδες. Μανώλης Κασιμάτης























άγνωστος φωτογραφος;
σε γνωστό φωτογραφικό αρχείο!












πρωτη δημοσιευση 24/10/2010

12.10.13

Ελληνικές Θάλασσες. Εκθεση φωτογραφίας Μουσείο ΜΠΕΝΑΚΗ

 Χωρισμένα σε πέντε χρονολογικές ενότητες παρουσιάζονται 350 περίπου φωτογραφικά έργα επαγγελματιών και ερασιτεχνών φωτογράφων που προσέγγισαν φωτοδημιουργικά τις ελληνικές θάλασσες,  από τα πρώτα χρόνια μετά την ανακάλυψη της φωτογραφίας, τον 19ο αιώνα, έως τις μέρες μας. Τα περισσότερα εργα προέρχονται από το Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη, με εξαίρεση τα πιο σύγχρονα, που προσφέρθηκαν από τους δημιουργούς. Η έκθεση οφείλεται σε μια ιδέα της εκδότριας Αννυς Ραγιά (εκδοτικός οίκος ΜΕΛΙΣΣΑ) και συνοδεύεται με το ομότιτλο δίγλωσσο λεύκωμα «Ελληνικές Θάλασσες. Ένα φωτογραφικό ταξίδι μέσα στο χρόνο/ Greeek Seas. A photographic journey in time»,  με περίπου 300 επιλεγμένες φωτογραφίες.Το λεύκωμα περιλαμβάνει πρόλογο του επιμελητή του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης Ηρακλή Παπαϊωάννου, καθώς και κείμενο του ιστορικού Σπύρου Ασδραχά σχετικό με τη ζωή στα ελληνικά νησιά. Εκτενή κείμενα των επιμελητών της έκθεσης, Φανή Κωνσταντίνου -Αλίκη Τσίργιαλου (επιμελήτριες του Φωτογραφικού Αρχείου Μουσείου Μπενάκη), και Κωστή Αντωνιάδη (καθηγητή φωτογραφίας στο Τμήμα Φωτογραφίας και Οπτικοακουστικών Τεχνών του T.E.I. Aθήνας) προλογίζουν την κάθε ενότητα.
Καστέλλα 1885. Aδελφοί Ρωμαΐδη
1η ενότητα : «Η θάλασσα στη φωτογραφία του 19ου αιώνα. Μια συμπτωματική παρουσία»
Η ανακάλυψη της φωτογραφίας τον 19ο αιώνα συμπίπτει με τον περιηγητισμό και τους εκπροσώπους του.. Οι πρώτοι περιηγητές φωτογράφοι εμφανίζονται στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος με τις ογκώδεις τους μηχανές με έντονη την επιθυμία να ανακαλύψουν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, οριοθέτώντας τις θεματικές τους επιλογές στην απεικόνιση των αρχαίων μνημείων. Δημιουργήσαν ένα εικονογραφικό στερεότυπο, που ίσχυε σε όλες τις αντίστοιχες χώρες της Ευρώπης και της Μεσογείου. Η  φωτογραφική τοπιογραφία περιορίζεται κυρίως σε καταγραφικές απόψεις των σημαντικότερων εμπορικών λιμανιών της Ελλάδας. Οι θάλασσες αποτελούν δευτερεύουσες εστιάσεις, γι' αυτό και η συγκεκριμένη ενότητα είναι μικρή.
 
Λιμάνι της Μυκόνου. 1905  Μαίρη Παρασκευά
2η ενότητα : Η θάλασσα ως αντανάκλαση της ανθρώπινης δραστηριότητας στις αρχές του 20ου αιώνα.
 Οι φωτογράφοι, χαρη στις νέες δυνατότητες της φωτογραφικης μηχανής τους έχουν πλέον τη δυνατότητα να συλλαμβάνουν την κίνηση, να ζωντανεύουν γεγονότα. Απεικονίζουν τα λιμάνια ως τόπους που σφύζουν από ζωή, με ατμοκίνητα και ιστιοφόρα πλοία, βάρκες και με τους περιπατητές ή εργάτες του λιμανιού στις αποβάθρες. Μαζί και οι πρώτοι ερασιτέχνες φωτογράφοι, ενώ οι ξένοι, απαλλαγμένοι από την αρχαιολατρία, απαθανατίζουν στις ελληνικές θάλασσες με ατμόπλοιο ή καΐκι ή σκηνές από τη ζωή των νησιωτών. Η μαγεία του στιγμιότυπου ξεκινά το ταξιδι της στην φωτογραφικη θεματική.  Για πρώτη φορά προβάλλεται στο εξωτερικό η εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας, μέσα από τον φακό του Ελβετού φωτογράφου Φρεντ Μπουασονά, του πρώτου φωτογράφου με τον οποίον σύναψε συμβόλαιο ανάθεσης φωτογραφήσεων το Ελληνικό κράτος.

3η ενότητα : Η φωτογραφική αποτύπωση της θάλασσας στον Μεσοπόλεμο και οι απόπειρες καλλιτεχνικής έκφρασης. Οι φωτογράφοι ανακαλύπτουν και εφαρμόζουν κάποιες καινούργιες ιδέες, μετατρέποντας κάποιες εικόνες σε εν μέρει έργα με στοιχεία νεωτερικότητας.Ομως ο επηρεασμός των εικαστικών διεθνών κινημάτων ήταν αμελητέος.
Πάνος Γεραλής, Θαλασσινό τοπίο, δεκαετία 1930
Παρατηρείται βέβαια μια έντονη καλλιτεχνική δραστηριότητα, ιδρύονται φωτογραφικοί ερασιτεχνικοί σύλλογοι(κατά βάση εκδρομικοί), εκδίδονται τα πρώτα φωτογραφικά περιοδικά, και πραγματοποιούνται αρκετές εκθέσεις. Η ίδρυση του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (1929) συμβάλλει στην ανάπτυξη συγκεκριμένου είδους φωτογραφίας. Έλληνες φωτογράφοι μέσω ανάθεσης ταξιδεύουν σε προκαθορισμένους προορισμούς και τους φωτογραφίζουν, συνεισφέροντας στην τουριστική προβολή της Ελλάδας και με  αφορμή τις διεθνείς εκθέσεις  αναδύεται το Αιγαίο ως διαχρονικό σύμβολο. Η περίοδος Μεταξά συμβάλλει επίσης σε αυτό, διαμέσου του Τρίτου Πολιτισμού της. Πρώτο όνομα η Nelly's , Αντ.Οικονομίδης, Π. Γεραλής κ.ά.
 
Καλυμνος 1950. Δ.Χαρισιάδης
4η ενότητα : Το Αιγαίο ως αναπαράσταση και αίσθηση.
Η στροφή προς το θαλασσινό τοπίο τα μεταπολεμικά χρόνια.  Στην Ελλάδα μετά την Απελευθέρωση, οι φωτογράφοι βγαίνουν και πάλι στην ύπαιθρο. Το τοπίο της θάλασσας επικρατεί στις προτιμήσεις, ένας καταιγισμός από φωτογραφίες των αιγαιοπελαγίτικων νησιών, με χαρακτηριστικά τη γραφικότητα του τοπίου και συγκεκριμένα στερεότυπα (ανεμόμυλος, ξωκκλήσι, ψαράς, ακρογιάλι, λουόμενοι).
Οι εκδόσεις περιοδικών ποικίλης ύλης με βάση το φωτορεπορταζ όπως Η ΕΚΛΟΓΗ, Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ, Η ΓΥΝΑΙΚΑ καθώς και η ίδρυση της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας(1952) δίνουν επιπλέον ώθηση στο συγκεκριμένο είδος. Η τουριστική προβολή έφτασε να χαρακτηρίζει σχεδόν πλήρως αυτή την  εποχή. Το Αιγαίο καταγράφεται  απο τους  εκπρόσωπους της περιόδου Βούλα Παπαϊωάννου και Δημήτρη Χαρισιάδη, πολλές φωτογραφίες των οποίων περιλαμβάνονται στην έκθεση.
Επίσης, ο Ελληνοαμερικανός Κωνσταντίνος Μάνος, ο Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ, αλλά και ο ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος, ο ζωγράφος Γιώργος Μανουσάκης κ.ά.
 
 5η ενότητα : Η μακρινή θέα της θάλασσας στη σύγχρονη φωτογραφία.
Η μοναδική ενότητα σχεδόν έγχρωμη, που εξετάζει το θέμα και την ελληνική φωτογραφία τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, κι έπειτα όπου μπορεί κανείς να διακρίνει έναν σκεπτικισμό ως προς την αντιμετώπιση του τοπίου. Οι μέχρι τότε κυρίαρχες στερεότυπες φωτοαπεικονίσεις ελαχιστοποιούνται.
Οι φωτογράφοι ενδιαφέρονται περισσότερο για το πώς απεικονίζουν κάτι κι όχι τι απεικονίζουν.
Κινητήρια δύναμη στην ανάπτυξη του δημιουργικού έργου τους στάθηκε η επιθυμία τους να ανακαλύψουν ένα ιδιαίτερο ύφος, που είχε τις ρίζες του στην άμεση φωτογραφία και τη φωτογραφία κοινωνικού ντοκουμέντου.
Η θάλασσα εμφανίζεται συχνότερα ως φόντο μιας σκηνής στην οποία διαδραματίζονται διάφορα γεγονότα.Ενδεικτικά μερικοί φωτογράφοι: Τ. Ροϊδάκης, Σπ. Ζερβουδάκης, Γ. Δεπόλλας,  Λ. Καλλιγά,  Γ. Σταθάτος, Π. Φυσσάκης, Η. Μπουργιώτης



   Η θάλασσα ως κρίσιμη μεταφορά
Η θάλασσα για την Ελλάδα, ίσως τελικά για κάθε τόπο που δέχεται το υγρό της χάδι, αποτελεί πολύ περισσότερα από ζωογόνο φυσικό στοιχείο: Συνυφαίνεται με την ιστορία και τον μύθο (στα γαλάζια νερά της βύθισε τον πόνο του ο Αιγέας, τα μανιασμένα κύματά της υπήρξαν η σκηνή όπου εκτυλίχθηκε το δράμα της Οδύσσειας)· οργώνεται από εμπορικά δρομολόγια και δίχτυα ψαράδων· είναι πεδίο αβλαβούς, συνήθως, διέλευσης πολεμικών πλοίων· ο νησιωτικός της κόσμος ξεδιπλώνεται σαν γαλαξίας με σπείρες και έλικες από άστρα.
Τα περισσότερα, συχνά παλαιότερα τακτικοί τόποι εξορίας, λάμπουν πλέον ως μαγευτικοί προορισμοί που ασκούν προσηλυτισμό στη λατρεία της θάλασσας. Κάποια, σε απόμακρες γωνιές του αρχιπελάγους, βαφτίζονται «άγονη γραμμή». Η θάλασσα είναι πλατιά λεωφόρος επικοινωνίας, βωμός σπονδής στη μεταφυσική, υγρό μνήμα απελπισμένων λαθρομεταναστών. Σαν αρχέγονη μήτρα, ξέρει να θάβει καλά τα μυστικά της μακροϊστορίας και της μικροϊστορίας κάτω από τον υπνωτιστικό παφλασμό και την αέναη κινητικότητά της. Πώς έχει απεικονίσει η φωτογραφία την ελληνική θάλασσα; Τον 19ο αιώνα της ασπρόμαυρης αυστηρότητας στους τόνους, με εξαίρεση τις απόψεις λιμανιών, η θάλασσα ήταν εκτός ορίζοντα της εγχώριας φωτογραφίας, που παρέμεινε στενά προσανατολισμένος στις αρχαιότητες και στην προσωπογραφία. Το άνοιγμα του βλέμματος στο τοπίο, θαλάσσιο ή άλλο, στις αρχές του 20ού αιώνα από τον Ελβετό περιηγητή Fred Boissonnas συμπορεύτηκε με τον πρώιμο τουρισμό, τις μεσοπολεμικές διεργασίες για την ελληνικότητα, το νέο ρεύμα ερασιτεχνικής φωτογραφίας και φυσιολατρικού εκδρομισμού.
Ακόμα όμως και μεταπολεμικά, όταν ο τουρισμός, με κορωνίδα στο διάδημά του τους πολύτιμους λίθους του Αιγαίου, εδραιώθηκε ως εθνικό ιδεώδες, η θάλασσα δεν φάνηκε να εγγράφεται ως αυτοτελές θέμα. Στην ποίηση, για παράδειγμα, από τον Μεσοπόλεμο και μετά η θάλασσα αξιώθηκε το λεξιλόγιο των ελυτικών στίχων και πεζών, το οποίο αναδείκνυε, πέρα από την πραγματικότητα του τόπου, ένα φαινόμενο πνευματικής τάξης.
Μελετώντας το υλικό αυτού του τόμου, που επιμελήθηκαν η Αλίκη Τσίργιαλου, η Φανή Κωνσταντίνου και ο Κωστής Αντωνιάδης, παρατηρεί κανείς ότι η θάλασσα γίνεται αρχικά αντιληπτή με περισσότερο τεκμηριωτική διάθεση, ως εστία ανθρώπινων δραστηριοτήτων, των οποίων σε επόμενη φάση ανιχνεύεται και η κοινωνική διάσταση.
Μόνο στη Nέα Eλληνική Φωτογραφία των τελευταίων σαράντα περίπου χρόνων αναδύονται ενότητες έργου στις οποίες η θάλασσα καθίσταται αφετηρία φορμαλιστικών, πειραματικών ή εννοιακών αναζητήσεων. Πόσο όμως μπόρεσε η τέχνη της φωτογραφίας να υπερβεί το εμπορικό εκτόπισμα και την αβίαστη φωτογένεια που προσφέρει το «απέραντο γαλάζιο», αντισταθμίζοντας την άμετρη εξιδανίκευση με την καίρια ποιητικότητα;
Το μέτρο ζωής το οποίο προτείνει η θάλασσα ορίζεται τελικά από τη συνείδηση ότι το υγρό στοιχείο είναι συγχρόνως ελευθερία και περιορισμός· από το σκίρτημα που γεννά η έκταση του βλέμματος στον ορίζοντα· από την αίσθηση πως, διασχίζοντας τα αφρισμένα νερά, νιώθει κανείς παράξενα εκκρεμής ανάμεσα σε δύο στεριές.
Αυτό ένιωθε ίσως ο Boissonnas, όταν πραγματοποίησε στα ελληνικά πελάγη πλήθος λήψεων από τη θάλασσα προς τη στεριά, δηλώνοντας την προσμονή μιας αόριστης άφιξης, την οποία προμήνυαν στο βάθος αχνά περιγράμματα γης, και ανάγοντας την Ελλάδα σε «νήσο των νήσων», αποκομμένη «από όλους τους υπόλοιπους κόσμους, γνωστούς και αγνώστους», όπως την αποκάλεσε ο Martin Heidegger μισό αιώνα μετά. Από αυτή την οπτική γωνία, η θάλασσα καθίσταται μια κρίσιμη μεταφορά για τη θεώρηση του ελληνικού κόσμου στον χώρο και τον χρόνο. Η έκδοση Η Ελληνική Θάλασσα, με το πλούσιο ιστορικό και σύγχρονο υλικό, επιχειρεί τελικά αυτό ακριβώς: να αφηγηθεί φωτογραφικά την ιστορία της θάλασσας ως κρίσιμης μεταφοράς που μεταβάλλεται με το πλαίσιο της εποχής, αλλά και με το πλαίσιο της φωτογραφίας.  Ως εγχείρημα φαντάζει αναπόφευκτα πολυεπίπεδο. Υπάρχει όμως κάποια συναρπαστική αφήγηση της θάλασσας που να είναι αβαθής;
                                                                                                    Ηρακλής Παπαϊωάννου

 Μάρτιν Χάιντεγγερ, Διαμονές. Το ταξίδι στην Ελλάδα, μτφρ. Γιώργος Φαράκλας, Κριτική, Αθήνα 1998, σ. 31, 97, 99 (πρωτότυπη έκδοση: Martin Heidegger, Aufenthalte, V. Klostermann, Φρανκφούρτη 1989).

7.10.13

Ένα φωτογραφικό ταξίδι μέσα στο χρόνο. Ελληνικές Θάλασσες.Μουσειο Μπενακη.


Μουσείο  Μπενάκη           http://www.benaki.gr                Ελληνικές Θάλασσες
Ένα φωτογραφικό ταξίδι μέσα στο χρόνο
Στο πέρασμα των αιώνων η ελληνική θάλασσα άρρηκτα δεμένη με την ιστορία του τόπου και με τη ζωή των κατοίκων του δεν έπαψε να εμπνέει ποιητές και καλλιτέχνες. Μετά την εφεύρεση της φωτογραφίας στα μισά περίπου του 19ου αιώνα και ως σήμερα, στις ζωγραφικές αναπαραστάσεις του ελληνικού θαλασσινού τοπίου προστέθηκαν αναρίθμητες φωτογραφικές εικόνες του ίδιου θέματος.
Στην έκθεση παρουσιάζονται 350 περίπου φωτογραφίες χωρισμένες σε 5 χρονολογικές ενότητες: δεύτερο μισό του 19ου αιώνα - οι πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, μεσοπόλεμος - μεταπολεμική περίοδος - εποχή της μεταπολίτευσης έως σήμερα.
Η επιλογή τους πραγματοποιήθηκε από την Φανή Κωνσταντίνου και την Αλίκη Τσίργιαλου (επιμελήτριες του Φωτογραφικού Αρχείου Μουσείου Μπενάκη), καθώς και από τον Κωστή Αντωνιάδη (καθηγητή φωτογραφίας στο Τμήμα Φωτογραφίας και Οπτικοακουστικών Τεχνών του T.E.I. Aθήνας) μετά από συστηματική αναδίφηση σε αρχεία και ιδιωτικές συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Κριτήριο αξιολόγησης κάθε επιλεγμένου θέματος υπήρξε αφενός το καθαρά φωτογραφικό του ενδιαφέρον σε σχέση με την εξέλιξη του μέσου και τη διαδοχή των καλλιτεχνικών ρευμάτων στην πορεία της φωτογραφίας, αφετέρου η αντιπροσωπευτική του θέση μέσα στο ιστορικό, ιδεολογικό και αισθητικό πνεύμα της εποχής του.
 Αν και η θεματογραφία των εικόνων δεν καθόρισε από μόνη της την επιλογή τους, εντούτοις μέσα από το πλούσιο οπτικό θησαυρό που συγκεντρώθηκε ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τη σχέση των ανθρώπων με τη θάλασσα, τον τρόπο ζωής στις παραθαλάσσιες και νησιωτικές περιοχές, την ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας καθώς και τον περίπλου των ελληνικών νησιών από τους πρώτους περιηγητές έως τον μαζικό τουρισμό.
Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο της Διεθνούς Συνάντησης των Επιμελητών Φωτογραφικών Συλλογών και Μουσείων, γνωστή ως Oracle,που θα φέρει τον Νοέμβριο στην Αθήνα περίπου 120 διευθυντές και επιμελητές φωτογραφικών μουσείων και συλλογών από όλο τον κόσμο για την ανταλλαγή απόψεων σε θέματα που αφορούν στην αρχειοθέτηση, ψηφιοποίηση και προβολή του αρχειακού φωτογραφικού υλικού
                                                           


      
Κάθε μια από αυτές τις φωτογραφίες, σηματοδοτούν πράγματα σημαντικά: τον χώρο, τον χρόνο, τη συνείδησή μας, την αισθητική μας, τις μνήμες μας, τα πάντα...
Μέχρι τώρα πίστευα πως το κύριο ελληνικό εξαγώγιμο προϊόν είναι η ποίηση, στην έκθεση αυτή βλέπω καθαρά την ποίηση, μέσω της φωτογραφίας. Οπως βλέπω και την ιστορία και την ανθρωπογεωγραφία του τόπου και τη σύνδεση μεταξύ τους. Γι” αυτό πιστεύω πως όποιος την επισκεφθεί θα νιώσει ένα ειδικό ηθικό βάρος. Το μόνο που εύχομαι είναι να τη δουν όσο το δυνατόν περισσότεροι Ελληνες, αλλά και το πόσο θα ήθελα να βγει και στο εξωτερικό δεν περιγράφεται. Δεν υπάρχει καλύτερη διαφήμιση για τη χώρα μας, από την αλήθεια των ανθρώπων και του τοπίου της τους τελευταίους αιώνες, μέσα από τον φακό διάσημων και πολύ σπουδαίων Ελλήνων αλλά και ξένων φωτογράφων.   Αγγ. Δεληβορριάς διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη


 
Π. Καλονάρος 1930



















H φωτογραφία δεν είναι καθόλου αυτό που πολλοί νομίζουν-μια δηλαδή φυσική απεικόνιση του κόσμου.
 Περιέχοντας τον κώδικα του βλέμματος, μεταφέρει και επιβάλλει τη δυτική αναπαράσταση του κόσμου.
Ενα βλέμμα που, καθόλου τυχαία, είναι το ίδιο που τη γέννησε, την ανέθρεψε και την επέβαλε παγκόσμια».
Νίκος Παναγιωτόπουλος φωτογράφος

2.10.13

Με φοντο τα πλοια της εξοριας προς την Ικαρια

φωτογράφος: ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ
πολιτικός εξόριστος μέλος του φωτογραφικού συνεργείου εξορίστων στον ΕΥΔΗΛΟ








































πρωτη δημοσιευση στο μπλοκ 8/3/2010