Facebook/FOTOGRAFIZONTAS

η σελιδα μας στο FACEBOOK με επιπλεον φωτογραφικο υλικο
https://www.facebook.com/FOTOGRAFIZONTAS

ΕΛΙΑ. Αλκης Ξανθακης: Βαση δεδομενων Ελληνων φωτογραφων

http://directoryofphotographers.elia.org.gr/

Φωτογραφιες του Δημοκρατικου Στρατου Ελλαδας(1946-49)

 Συλλογη φωτογραφιων που χρησιμοποιηθηκαν στις εντυπες εκδοσεις του Δ.Σ.Ε. (οι περισσοτερες) / απο την αντιστοιχη φωτογραφικη μελετη του Μ.Κασιματη
 


 

Σεκάνς του κινηματογραφικού συνεργείου του ΔΣΕ

Κινηματογραφικά αποσπάσματα από τη δράση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας που τράβηξε το κινηματογραφικό του συνεργείο και υπάρχουν στο ντοκυμαντέρ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1946-1949 σε παραγωγή του 902.



Μελετώντας το ντοκυμαντέρ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, κατέληξαμε σε κάποιες ενδιαφέρουσες σκέψεις και διαπιστώσεις ενώ παράλληλα δημιουργήσαμε και μία διαφορετικού είδους αρχειοθέτηση του αντίστοιχου πρωτότυπου υλικού .
Με αφορμή την εκδήλωση που θα γίνει στη Ταινιοθήκη της Ελλαδος με θέμα τον Εμφύλιο Πόλεμο το συγκεκριμένο ντοκυμαντέρ σαν πρόταση κινηματογραφική και δομημένο σωστά είναι και τεχνικά άρτιο, οπότε θεωρούμε οτι είναι αυτονόητο να συμμετέχει, όμως στο συγκεκριμένο πρόγραμμα απουσιάζει!
Μια αξιοσημείωτη παρατήρηση για το ντοκυμαντέρ αυτό είναι η μη καταγραφή των συντελεστών του, καταγραφή απαραίτητη γιατί είναι ένα εργαλείο για τους εκάστοτε ερευνητές και ιστορικούς. Εκτός απο τους συντελεστές (σκηνοθέτης, οπερατερ, συνεργείο, πρόσωπα κα) απαραίτητο να αναγράφονται το είδος και η προελεύση του εκάστοτε αρχειακού υλικού με ιστορικά ντοκουμέντα παλαιοτέρων χρόνων. Η γενικόλογη αναφορά οτι το υλικό προέρχεται απο το αρχείο του ΚΚΕ και το προσωπικό αρχείο του σκηνοθέτη Δ.Γρηγοράτου δεν είναι και η καλύτερη επιστημονικά μιάς και ήδη υπάρχουν πιστοποιημενες καταγραφές προέλευσης αρκετών απο τα αρχειακά ντοκουμέντα.
Απο το υλικό που προβάλλεται ενα σημαντικό μέρος, περίπου 32 λεπτά, προέρχεται απο την κινηματογραφική δράση του αντίστοιχου συνεργείου του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας που κατέγραφε διάφορες πλευρές της διαβίωσης των μαχητών του, με σκοπό την παραγωγή αντιστοίχων επικαίρων που προβάλονταν στο εξωτερικό κάνοντας γνωστή την ύπαρξη, τις δραστηριότητες, την πολιτική και κοινωνική άποψη και τις επιδιωώξεις του ΔΣΕ και του ΚΚΕ. Τότε αντίστοιχα είχαν εκδοθεί και διάφορα έντυπα.
Το κινηματογραφικό συνεργείο του ΔΣΕ απαρτιζοταν: Από τον Γιώργο Σεβαστίκογλου προϊστάμενο και σεναριογράφο, Μάνο Ζαχαρία σκηνοθέτη, Απόστολο Μουσούρη οπερατέρ, Φώτη Ματσάκα βοηθό οπερατέρ(σε μερικές περιπτώσεις).
Η ιδια πρακτική υπάρχει και με την χρησιμοποίηση κινηματογραφικών σκηνών από την Εθνική Αντίσταση. Ανατρέχωντας σε παλαιότερη έρευνα μας, είχαμε ήδη διαπιστώσει ότι και σε προηγούμενη κινηματογραφική δουλειά, πάλι είχε χρησιμοποιηθεί αρχειακό υλικό χωρίς να αναφερθεί το παραμικρό στους τίτλους, υλικό που έτσι φαινόταν σαν άγνωστου προέλευσης. Μία πρακτική που επίσης έχει γίνει από αρκετούς ακόμη κινηματογραφιστές. Οπως αναφέραμε πιο πάνω από μελέτες μας, το υλικό έχει υπαρκτούς δημιουργούς και είναι αδιανόητο να συνεχίζεται η αγνόηση τους. Η μη αναφορά που ενδεχομένως να εξυπηρετεί διάφορες σκοπιμότητες αποτελεί εν κατακλείδι μια αντιδεοντολογική πρακτική.
Για την αποκατάσταση της ιστορίας, για την ύπαρξη και δράση μερικών ακόμη πρωταγωνίστων της Εθνικής Αντίστασης, οι σκήνες που καταγράφουν τον ΕΛΑΣ
είναι από το Φωτοκινηματογραφικό συνεργείο του γενικού στρατηγείου του, με τον ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΕΓΑΛΙΔΗ εικαστικό και επικεφαλής,τον ΙΩΑΝΝΗ ΝΙΣΥΡΙΟ φωτογράφο οπερατέρ (Οκτώβρη 1943 μεχρι Σεπτέμβρη 1944), και τον ΘΑΝΑΣΗ ΠΑΠΑΔΟΥΚΑ φωτογράφο οπερατέρ (Οκτώβρη 1944 μεχρι Φλεβάρη 1945) ο οποίος και γύρισε τις σκηνές από την παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ.
Επιπλέον επειδή η ιστορία γράφεται με ντοκουμέντα, να σημειώσουμε οτι το κινηματογραφικό υλικό εποχής για τον Δεκέμβρη του 1944 στην Αθήνα αλλά και μετά, είναι από Εγγλέζους στρατιωτικούς φωτοκινηματογραφιστές της υπηρεσίας Army Film and Photographic Unit/ A.F.P.U, όπως και αντιστοίχων φωτοκινηματογραφικών υπηρεσιών ξένων στρατιωτικών και οικονομικών αποστολών βοηθείας που διέσχιζαν την επικράτεια.
Αναφορικά με το τεράστιο θέμα της ιδιοκτησίας του αρχειακού υλικού που υπάρχει και είναι υπαρκτό πρόβλημα, δυσκολεύοντας αφάνταστα την οποιαδήποτε έρευνα, θεωρούμε οτι χρειάζεται να συζητηθεί ανοικτά. Αρχειακό υλικό που ενδεχομένως κάποιες φορές προέρχεται και από εκποίηση. Οι τεχνολογικές δυνατότητες της σημερινής εποχής μας δίνουν πολλές λύσεις.
Αν εστιασουμε απο το δελτίο τύπου της εκδηλωσης στην αναγραφή περί "της απώλειας των σημαντικών κινηματογραφικών αποτυπώσεων που συγκρότησε στο «βουνό» το κινηματογραφικό συνεργείο του Δημοκρατικού Στρατού" διαπιστώνουμε αμέσως, πόσο αναγκαία εκτός απο την καλύτερη έρευνα, είναι αυτη η συζήτηση και ταυτόχρονα και η συγκέντρωση του εκάστοτε υλικού, ειδικά αν υπάρχουν κενά, από ψηφιακά αντίγραφα ποιότητας, διαμέσου μιας έντιμης συνεργασίας των διαφόρων φορέων.
Στην αρχειοθέτηση που κάναμε, δημιουργήσαμε θεματικές όπως: πυροβολικό, βολές πολυβόλων, διαβιβάσεις, ξένοι αντιπρόσωποι, απονομές βαθμών, διαφώτηση, μετακινήσεις μονάδων, χαρακώματα-καταφύγια, διάσχιση φαραγγίου, ερείπια, υγειονομικό, διαβίωση μαχητών κ.α. με την πρόθεση να έχουμε, διαμέσου των κινηματογραφικών καρέ, δυνατότητα γιά μια πιό αναλυτική μελέτη της δράσης του ΔΣΕ .
Συνοψίζοντας, είναι αναγκαίο να αποκατασταθούν τα ονόματα των φωτοκινηματογραφιστών και όχι μόνο, γιατί θα τιμηθούν πιο ολοκληρωμένα οι πρωταγωνιστές του Εμφυλίου πόλεμου, όπως αντίστοιχα και της Εθνικής Αντίστασης. πρώτη δημοσίευση 3/2/2012

Μανώλης Κασιμάτης / πολιτιστική εταιρεία ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ

δειτε επίσης
http://eteriafotografizontas.blogspot.com/2011/02/1943-1945.html
Φωτοκινηματογραφικο συνεργειο ΕΛΑΣ 1943-1945
Μια πρωτη συλλογη σκηνών που γυρισε το φωτοκινηματογραφικο συνεργειο του ΕΛΑΣ κατα τη διαρκεια της κατοχης μεχρι της συμφωνία της Βάρκιζας.Για πρωτη φορα μετα 67 χρονια αναγραφονται τα ονοματα των μελων του συνεργειου.

Τελικά υπάρχουν δύο ταινίες για “την αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας” στον Εμφύλιο!

Τελικά υπάρχουν δύο ταινίες με θέμα την έξοδο των παιδιών από την Ελλάδα, την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου.
Η πρώτη ταινία, από τον ΔΣΕ.
Η πρώτη, την οποία όλοι γνωρίζουν με τον τίτλο “Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας” γυρίστηκε το 1948 από το Κινηματογραφικό Συνεργείο του ΔΣΕ “Η Ελεύθερη Ελλάδα”, με συντελεστές τον Μάνο Ζαχαρία στην σκηνοθεσία, τον Γιώργο Σεβαστίκογλου στο σενάριο και τον οπερατέρ Απόστολο Μουσούρη. Η ταινία γυρίστηκε στο Γράμμο-Βίτσι, στις περιοχές που είχε υπό τον έλεγχό του ο ΔΣΕ, και στις Λαϊκές Δημοκρατίες της Ουγγαρίας και της Τσεχοσλοβακίας.Το μοντάζ και η επεξεργασία του ήχου έγιναν στην Πράγα, όπου πραγματοποιήθηκε και η πρώτη κλειστή προβολή της, το 1948, παρόντος και του μεγάλου Τσεχοσλοβάκου ντοκιμαντερίστα, Γιόρι Σίβενς. Στη συνέχεια κυκολφόρησε και στις υπόλοιπες σοσιαλιστικές χώρες. Για τις ανάγκες της ταινίας, το συνεργείο ταξίδεψε στην Τσεχοσλοβακία και την Ουγγαρία για να αποτυπώσει τη ζωή των παιδιών στις νεαρές σοσιαλιστικές χώρες. Σύμφωνα με τον Μάνο Ζαχαρία, η πρώτη δημόσια προβολή της στην Ελλάδα έγινε αρχές του 1949 σε ένα χωριό του Βίτσι και ίσως πραγματοποιήθηκαν και κάποιες προβολές της ακόμα στις ανταρτοκρατούμενες περιοχές. Καθώς διηγείται ο ίδιος ο σκηνοθέτης, γυναίκες που έβλεπαν τα παιδιά τους στο πανί που χρησιμοποιούνταν ως οθόνη, ορμούσανε επάνω του για να τα αγκαλιάσουν! Εκτοτε, τα «ίχνη» της ταινίας χάνονται, μαζί και πολλά μέτρα φιλμ από παρόμοιες λήψεις που πραγματοποίησε το συνεργείο του ΔΣΕ. Πολλές δεκαετίες αργότερα, θα ανακαλυφθεί εντελώς τυχαία μια κόπια της στη Γαλλία από τον σκηνοθέτη Ροβήρο Μανθούλη. Η ιστορία της κόπιας που έχουμε σήμερα έχει ως εξής:
................................

Η δεύτερη ταινία, από την Γιουγκοσλαβία.
Την ίδια ακριβώς χρονική περίοδο, τα κρατικά κινηματογραφικά συνεργεία της Γιουγκοσλαβίας με την υποστήριξη της εταιρείας “Avala Film“, με έδρα το Βελιγράδι, υλοποιούν μια άλλη ταινία, σε σενάριο και σκηνοθεσία Radivoje Lola Djukic, με γυρίσματα εντός της Γιουγκοσλαβίας, και με τό ίδιο ακριβώς θέμα (ή έστω, ελαφρώς διαφορετικό -η διαφορά είναι στην εθνικότητα των παιδιών του “παιδοφυλάγματος” ή του “παιδομαζώματος” και στις χώρες που τα φιλοξένησαν). Σύμφωνα με κάποιες πηγές ο τίτλος της ταινίας είναι “Τα παιδιά της Ελλάδας“, σύμφωνα με κάποιες άλλες πηγές ο τίτλος είναι “Η έξοδος των προσφυγόπουλων παιδιών από την Αιγαιακή Μακεδονία“. Οι διαφορές στον τίτλο, και τα όσα αυτές νοηματοδοτούν είναι προφανείς. Το εκπληκτικό είναι ότι οι δύο ταινίες, που σύμφωνα με όλες τις πηγές γυρίστηκαν ανεξάρτητα η μία από την άλλη είναι όμοιες σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ιδιο κόνσεπτ, ίδια αφήγηση, ίδιο στόρι, ίδια διάρθρωση, πανομοιότυπες σκηνές, ακόμη και κάποια σημεία της μουσικής (όπως π.χ. ο διασκευασμένος “Υμνος του ΕΛΑΣ”), όλα μοιάζουν υπερβολικά. Η ταινία αυτή είναι γυρισμένη εξ ολοκλήρου στη Γιουγκοσλαβία
...............................................................................

δειτε ολο το αρθρο στοhttp://xyzcontagion.wordpress.com
XYZ Contagion
Στιγμές και όψεις της ελληνικής (και όχι μόνο) δημόσιας πραγματικότητας

Ο ελληνικός εμφύλιος στην οθόνη

Η εκδήλωση αφιερώνεται στη μνήμη του Θόδωρου Αγγελόπουλου, καθώς ο εμφύλιος υπήρξε μια από τις κεντρικές συνιστώσες του κινηματογραφικού του έργου.

Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος διοργανώνει σε συνεργασία με τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) και το τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (ΕΜΜΕ) του Πανεπιστημίου Αθηνών το αφιέρωμα Ο ελληνικός εμφύλιος στην οθόνη. Το αφιέρωμα γίνεται επίσης σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (ΕΚΚ), τη Διεύθυνση-Μουσείου Αρχείου της ΕΡΤ, την Ταινιοθήκη του Βελγραδίου (Jugoslovenska Kinoteka) και τις εταιρείες διανομής Feelgood Entertainment, Νεανικό Πλάνο και Village Films.
Από τις 9 έως τις 15 Φεβρουαρίου 2012, στο φιλόξενο χώρο της Ταινιοθήκης, η κινηματογραφική αυλαία ανοίγει για μια εβδομάδα γεμάτη εκδηλώσεις και καθημερινές προβολές. Μοναδικά κινηματογραφικά τεκμήρια της εποχής, ταινίες μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ σχολιάζονται από τους δημιουργούς τους και άλλους ειδικούς και πλαισιώνονται από ευρύτερες εκδηλώσεις. Σε δύο στρογγυλές τράπεζες, στις 9 Φεβρουαρίου για τον εμφύλιο και τη μυθοπλασία και στις 13 Φεβρουαρίου για τον εμφύλιο και το ντοκιμαντέρ, σκηνοθέτες και άνθρωποι του κινηματογράφου, κοινωνιολόγοι και ιστορικοί συζητούν μεταξύ τους αλλά και μοιράζονται με το κοινό σκέψεις και απόψεις για τις ποικίλες αποτυπώσεις του εμφυλίου πολέμου στην οθόνη.
Η έναρξη του αφιερώματος θα γίνει την Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου στις 19.30 με τη στρογγυλή τράπεζα με θέμα «Ο ελληνικός εμφύλιος στην οθόνη: η μυθοπλασία». Θα ακολουθήσει η τιμητική προβολή των Κυνηγών του Θεόδωρου Αγγελόπουλου στις 21.30.
Στη στρογγυλή τράπεζα συμμετέχουν: Παντελής Βούλγαρης-Σκηνοθέτης, Κώστας Βρεττάκος-Σκηνοθέτης, Μαρία Κατσουνάκη- Κριτικός Κιν/φου, Μαρία Κομνηνού-Αν. Καθηγήτρια/ Γεν. Γραμ. Δ.Σ. ΤΤΕ, Πέπη Ρηγοπούλου-Καθηγήτρια, Τάσος Ψαρράς-Σκηνοθέτης. Συντονίζει ο Καθηγητής & Αντιπρόεδρος των ΑΣΚΙ Ηλίας Νικολακόπουλος.
Στην δεύτερη στρογγυλή τράπεζα με θέμα «Ο ελληνικός εμφύλιος στην οθόνη: το ντοκιμαντέρ» που θα γίνει την Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου στις 19.30 συμμετέχουν οι: Βασίλης Αλεξόπουλος-Διευθυντής Μουσείου-Αρχείου της ΕΡΤ, Ηλίας Γιαννακάκης-Σκηνοθέτης, Μάνος Ζαχαρίας-Σκηνοθέτης, Ροβήρος Μανθούλης-Σκηνοθέτης, Φώτος Λαμπρινός-Σκηνοθέτης, Τάσος Σακελλαρόπουλος –Ιστορικός, Μέλος Δ.Σ. των ΑΣΚΙ, Θανάσης Σκρούμπελος-Σκηνοθέτης. Συντονίζει η ιστορικός και Μέλος Δ.Σ. των ΑΣΚΙ Ιωάννα Παπαθανασίου.
Το εκτενές αυτό αφιέρωμα που πραγματοποιείται για πρώτη φορά στη χώρα μας, επιχειρεί να καλύψει ένα κενό. Φιλοδοξεί σε μια ολοκληρωμένη και καθόλα αντιπροσωπευτική παρουσίαση των κινηματογραφικών εγγραφών που σήμερα διαθέτουμε για τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο. Έχοντας ως αφετηρία τις αρχικές καταγραφές, που προώθησε την εποχή της σύγκρουσης, με τη μορφή επικαίρων και μικρών ενημερωτικών ταινιών, η προπαγάνδα των δύο αντίπαλων στρατοπέδων, το αφιέρωμα εκτείνεται στην επισκόπηση της ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής επί έξι και πλέον δεκαετίες. Αποσκοπεί έτσι σε μια νέα ανάγνωση των τρόπων με τους οποίους ο ελληνικός κινηματογράφος ενσωμάτωσε και διαπραγματεύτηκε την εμφύλια σύγκρουση, χρησιμοποιώντας άλλοτε τη μυθοπλασία και άλλοτε, όπως τα τελευταία κυρίως χρόνια, το δημιουργικό ντοκιμαντέρ.
Συνδεδεμένος με το τραύμα και τις απαγορεύσεις, που τον συνόδευσαν από την αρχή, αλλά και παίζοντας με τις σιωπές, ο εμφύλιος πόλεμος δεν καθιερώθηκε ως ιδιαίτερα πρόσφορο πεδίο για τη μεγάλη οθόνη. Αν η άρση των απαγορεύσεων το 1974 συντέλεσε στην οριστική ένταξή του στη θεματολογία του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, δεν έλειψαν, ωστόσο, από νωρίς οι σχετικές αναφορές. Με τη μορφή συνδηλωτικών σχολίων ο εμφύλιος πόλεμος εισήλθε δια της τεθλασμένης στο κινηματογραφικό προσκήνιο στα σκοτεινά μετεμφυλιακά χρόνια, πριν τροφοδοτήσει τις ιδεολογικές συντεταγμένες της κινηματογραφικής παραγωγής στα χρόνια της απριλιανής δικτατορίας. Στη συνέχεια, οι κοινωνικές επιπτώσεις του –ένας εμφύλιος πόλεμος χωρίς πόλεμο- και οι μνήμες θα απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής της νέας γενιάς σκηνοθετών που στη συντριπτική πλειοψηφία τους δεν αρνήθηκαν τις ιδεολογικές τους συγγένειες με την Αριστερά. Οι πολιτικοί κρατούμενοι, οι «ανταρτόπληκτοι» και οι πρόσφυγες, οι οικογενειακές τραγωδίες, οι μνήμες και τα αδιέξοδα, διέτρεξαν τις ρεαλιστικές αναπαραστάσεις και τις αλληγορικές αναφορές και αναπαρήγαγαν τα κυρίαρχα πρότυπα του αριστερού αφηγήματος. Τα τελευταία χρόνια οι κάμερες καταγράφουν και δύο νέες εκδοχές. Πρόκειται για τη στρατιωτική διάσταση του εμφυλίου πολέμου αλλά και για την κατάθεση της βιωμένης εμπειρίας, η οποία με τη μορφή του ντοκιμαντέρ δοκιμάζει νέους τρόπους κινηματογραφικής αφήγησης.
Τις διαφορετικές αυτές εγγραφές της εμφύλιας αναμέτρησης, όπως εμφανίστηκαν από την έκρηξή της μέχρι τις μέρες μας, επιχειρεί να αναδείξει το εν λόγω αφιέρωμα. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, δίπλα στις καθιερωμένες προβολές, το αφιέρωμα μας καλεί να αναστοχαστούμε στη βάση μιας παράλληλης ανάγνωσης των ταινιών οι οποίες υπακούουν σε διαφορετικές εποχές και ιδεολογίες αλλά και σε διαφορετικούς κανόνες, σχολές και ρεύματα. Ενώνονται, άραγε, οι ταινίες αυτές, παρά τις ασυνέχειες και τις σιωπές, με τα λεπτά νήματα μιας άρρητης συνέχειας;

Αρχειακά τεκμήρια
Η προβολή και ο σχολιασμός άγνωστων κινηματογραφικών τεκμηρίων της περιόδου του εμφυλίου πολέμου συνιστά ένα από τα βασικά μελήματα του αφιερώματος. Στα σύντομα κινηματογραφικά επίκαιρα που παραχωρήθηκαν από το Διεύθυνση Μουσείου-Αρχείου της ΕΡΤ, προστίθενται άγνωστα και σημαντικά αρχεία που απόκεινται στις συλλογές της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Η δωρεά της Ολυμπίας Παπαδούκα και του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Φιλαδέλφειας Μιχάλη Δόριζα εισάγουν στο αφιέρωμα και περιλαμβάνουν μοναδικές σε ευκρίνεια σκηνές από τα Δεκεμβριανά και την οπισθοχώρηση των στρατευμάτων του ΕΛΑΣ, τη συμφωνία της Βάρκιζας, το 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ τον Οκτώβριο του 1945 και τις μεγαλειώδεις διαδηλώσεις της Αριστεράς στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Σε αυτά προστίθενται λήψεις από τα στρατόπεδα των κυβερνητικών, την επίσκεψη του βασιλιά και Αμερικανών αξιωματούχων στα στρατόπεδα και πόλεις όπου μαίνεται ο εμφύλιος καθώς και την επίσκεψη του βασιλιά και της βασίλισσας στα ελληνογιουγκοσλαβικά σύνορα.
Ωστόσο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν δύο ταινίες που εντοπίστηκαν στην Ταινιοθήκη της Σερβίας, στο Βελιγράδι, και προβάλλονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Η πρώτη, Τα ελληνόπαιδα (Grčka Deca, 1948) του Radivoje Lola Đukić περιγράφει την υποδοχή ελληνοπαίδων στο προσφυγικό κατάλυμα στη Bela Crkva. Γυρισμένη την ίδια περίπου εποχή με την ταινία Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδος (1948) των Μάνου Ζαχαρία και Γιώργου Σεβαστίκογλου, η ταινία αποτελεί την εκδοχή της γείτονος και συμμάχου του Δημοκρατικού Στρατού Γιουγκοσλαβίας και επομένως συνιστά μια ακόμη απάντηση στις ελληνικές κυβερνητικές θέσεις περί του παιδομαζώματος.
Οι δύο αυτές ταινίες μας υποβάλουν στην πρόκληση της παράλληλης ανάγνωσής τους. Αντίστοιχα, η απώλεια των σημαντικών κινηματογραφικών αποτυπώσεων που συγκρότησε στο «βουνό» το κινηματογραφικό συνεργείο του Δημοκρατικού Στρατού θα μπορούσε εν μέρει να αναπληρωθεί με τη δεύτερη ταινία που εντοπίστηκε στη Σερβία. Η Αδελφική βοήθεια (Bratska Pomoć, 1950) των Trajče Popov και Žorž Skrigin, αν και υπακούει στην ανάγκη απάντησης της «αιρετικής» πλέον Γιουγκοσλαβίας στις κατηγορίες «για το πισώπλατο χτύπημα του Τίτο», πραγματεύεται τη βοήθεια που δόθηκε στα χρόνια του εμφυλίου στο Δημοκρατικό Στρατό.
Στον αντίποδά της τοποθετείται ένα μάλλον «υποτιμημένο» και αταύτιστο προπαγανδιστικό υλικό για τη βοήθεια του πλάνου Μάρσαλ στην «εθνική ανοικοδόμηση».

Ταινίες μυθοπλασίας
Επεκτείνοντας στο χρόνο την ιστορική αναδρομή θα διαπιστώσουμε πως μέχρι το 1974 οι ταινίες μυθοπλασίας που άμεσα αναφέρονται στον εμφύλιο είναι ελάχιστες και γυρίζονται κυρίως στα χρόνια της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Εξαίρεση αποτελούν οι βραβευμένοι στο Βερολίνο Παράνομοι του Νίκου Κούνδουρου που γυρίζονται στον απόηχο της εμφύλιας αναμέτρησης αλλά πάντως μετά την επανάκαμψη της Αριστεράς και την ανάδειξη της ΕΔΑ στην αξιωματική αντιπολίτευση, το 1958. Καθώς η διατήρηση των διακρίσεων σε βάρος των ηττημένων και η λογοκρισία, οδηγούν στην αποσιώπηση του εμφυλίου, οι ήρωες κι η εποχή σκόπιμα δεν σηματοδοτούνται ξεκάθαρα. Στην ταινία οι «παράνομοι» προσπαθούν, είτε γιατί εμπλέκονται σε παλιές δοσοληψίες είτε γιατί δολοφονούν έναν πλούσιο αγρότη, να διαφύγουν τη σύλληψή τους από τη χωροφυλακή.
Στην περίοδο της δικτατορίας αναβιώνει το ρεπερτόριο της μετεμφυλιακής πόλωσης, αλλά η έμφαση αποδίδεται στο νέο εθνικιστικό ιδεολόγημα του καθεστώτος. Κινούμενες πάντα στον αντικομμουνιστικό άξονα, οι ταινίες, που εστιάζουν στον εμφύλιο, υπογραμμίζουν την ανάγκη υπέρβασης του παρελθόντος με σκοπό την ανάδειξη του έθνους που μεγαλουργεί μέσα από την ενότητα. Χαρακτηριστικό δείγμα αποτελεί ο Γράμμος (1971) του Ηλία Μαχαίρα που θα προβληθεί στο πλαίσιο του κινηματογραφικού αφιερώματος.
Η μεταπολίτευση εγκαινιάζει την έκρηξη της παραγωγής. Οι σκηνοθέτες ιδιαίτερα του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου (ΝΕΚ) θα μπορέσουν πλέον να αναστοχαστούν κινηματογραφικά τη δεκαετία του ’40, χωρίς τους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις που έθεσαν τον εμφύλιο, ως θέμα ταμπού, στο περιθώριο για τουλάχιστον τρεις δεκαετίες. Εστιάζοντας κυρίως στο τραύμα του εμφυλίου, η ελληνική κινηματογραφία, μετά το 1974, συμπορεύεται με τις επεξεργασίες της μνήμης για τη δεκαετία του ’40 και παρουσιάζει τις επιπτώσεις του εμφυλίου και τα «θύματα» της σύγκρουσης.
Τη νέα αυτή οπτική εγκαινιάζει ο Θόδωρος Αγγελόπουλος με δύο ταινίες από την τριλογία της ιστορίας: το Θίασο (1974-5) και τους Κυνηγούς (1977).
Τα γυρίσματα του Θιάσου ξεκινούν τον τελευταίο χρόνο της δικτατορίας και ολοκληρώνονται ένα χρόνο μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την πτώση της χούντας. Η ταινία-σταθμός για την συγκρότηση του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου θα λάβει, το 1975, το Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου στο Φεστιβάλ Κανών. Η ιστορία του μπουλουκιού που περιοδεύει στην Ελλάδα ανεβάζοντας την Γκόλφω δίνει μια μοναδική εκδοχή στο ζήτημα της αναπαράστασης της Ιστορίας. Το δεύτερο μέρος της τριλογίας, οι Κυνηγοί, πραγματεύεται τον συνεχή φόβο της Αριστεράς όπως τον βιώνει η αστική τάξη ως τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης. Το πτώμα ενός αντάρτη που εντοπίζεται από μια ομάδα κυνηγών θαμμένο μέσα στο χιόνι, παραμονή Πρωτοχρονιάς, θα αποτελέσει τον καταλύτη για την διερεύνηση της ένοχης συνείδησης των νικητών.

Ένα χρόνο νωρίτερα, το 1976, ο Παντελής Βούλγαρης παρέδιδε στο κοινό το βραβευμένο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Χάππυ Νταίη, βασισμένο στο διήγημα Ο λοιμός του Αντρέα Φραγκιά. Η πρώτη ταινία μυθοπλασίας που αναφέρεται στη Μακρόνησο αντιμετωπίζει το στρατόπεδο ως μικρόκοσμο του διχασμού και της αγριότητας που επικρατούσε στη χώρα. Ο Βούλγαρης προσεγγίζει το θέμα με τον ουμανισμό του νεορεαλισμού διανθισμένο με σουρεαλιστικά στοιχεία πετυχαίνοντας ένα συγκλονιστικό αποτέλεσμα.

Η εποχή της «απομυθοποίησης» εγκαινιάζεται τη δεκαετία του ’80 με ταινίες όπως, ο Μεγαλέξανδρος του Θόδωρου Αγγελόπουλου, Η κάθοδος των εννέα του Χρήστου Σιοπαχά και Τα παιδιά της Χελιδόνας του Κώστα Βρεττάκου.
Ο βραβευμένος με το Χρυσό Λέοντα στη Βενετία Μεγαλέξανδρος (1980) χρησιμοποιεί το ιστορικό γεγονός της σφαγής στο Δήλεσι, θέτοντας εκ νέου τα προβλήματα των συγκρούσεων στην περίοδο της Αντίστασης και του εμφυλίου και υιοθετώντας την ιστορική ερμηνεία του Dominique Eudes, για την σύγκρουση καπεταναίων και κομματικής ηγεσίας.
Βασισμένη στο ομώνυμο αφήγημα του Θανάση Βαλτινού η βραβευμένη στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας Κάθοδος των εννέα (1984) περιγράφει την κάθοδο μιας μικρής ομάδας ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού προς τον Ταΰγετο κι από εκεί στη θάλασσα μετά την επιτυχία των επιχειρήσεων του κυβερνητικού στρατού στην Πελοπόννησο. Η τύχη τους είναι προδιαγεγραμμένη.
Παρόμοια είναι και η ιστορία που αφηγείται στα Χρόνια της θύελλας (1984) ο Νίκος Τζήμας, που λίγα χρόνια νωρίτερα γυρίζει και τον Άνθρωπο με το γαρύφαλλο για τον Μπελογιάννη. Η προσπάθεια δύο ανταρτών του ΕΛΑΣ που μάταια προσπαθούν να επιστρέψουν στα σπίτια τους μετά την καταστροφή της μονάδας τους από τον εθνικό στρατό.
Το ιστορικό γεγονός της εκκένωσης των παραμεθόριων χωριών στο τέλος του εμφυλίου και της εγκατάστασης των προσφύγων στα επιταγμένα κτίρια στη Θεσ/νικη αποτελεί τον βασικό καμβά στο βραβευμένο στο Φεστιβάλ Θεσ/νίκης Καραβάν Σαράι (1986) του Τάσου Ψαρρά.
Ο σπαραγμός του εμφυλίου προβάλλεται και πάλι μέσα από μια προσωπική ιστορία στα Πέτρινα χρόνια (1985) του Παντελή Βούλγαρη. Η αληθινή ιστορία ενός ζευγαριού αγωνιστών της Αριστεράς, που εκτοπίζονται σε διαφορετικά στρατόπεδα και ξανασυναντιόνται μετά από πολλά χρόνια, μαζί με το παιδί τους, συγκίνησε το μεγάλο κοινό.
Ο Κώστας Βρεττάκος, στα Παιδιά της Χελιδόνας (1987), εμπνευσμένος από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Διονύση Χαριτόπουλου, προσεγγίζει με πιραντελλική διάθεση την διακεκαυμένη ζώνη διερεύνησης της εμφύλιας σύγκρουσης. Ένας δημοσιογράφος κι ένας νεαρός σκηνοθέτης αναζητούν πληροφορίες για την ιστορία μιας οικογένειας που βρέθηκε τοποθετημένη σε αντίπαλα στρατόπεδα στην εμφύλια σύγκρουση. Η τηλεοπτική αναζήτηση καταλήγει στην ιστόρηση των διαφορετικών εκδοχών και λειτουργεί εκρηκτικά.
Στο μεταίχμιο βιώματος και μυθοπλασίας κατατάσσεται η ταινία Ελένη (1985) του Πίτερ Γέιτς (Peter Yates) με τους Κέιτ Νέλιγκαν και Τζον Μάλκοβιτς, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο-μαρτυρία του Νίκου Γκατζογιάννη (Nick Gage). Η δραματοποιημένη εκδοχή της δολοφονίας της μητέρας του συγγραφέα στο χωριό Λιά Φιλιατών της Ηπείρου την περίοδο του εμφυλίου ιστορείται ως η θυσία μιας γυναίκας να σώσει τα παιδιά της από την αναγκαστική στρατολόγηση και αποστολή στις «φιλικές» χώρες από τις δυνάμεις του Δ.Σ.
Στην ορεινή ήπειρο του 1949 διαδραματίζεται και η Βασιλική (1997) του Βαγγέλη Σερντάρη που αφηγείται τον έρωτα ενός ενωμοτάρχη για την γυναίκα ενός αντιφρονούντος κομμουνιστή. Από το επίκεντρο του εμφυλίου στην Ήπειρο ο Λεωνίδας Βαρδαρός μας μεταφέρει στην Ικαρία στην ταινία του Ούλοι εμείς εφέντη (1998). Οκτώ αντάρτες, υπακούοντας στην εντολή του κόμματος «το όπλο παρά πόδα», συνεχίζουν για έξι χρόνια να κρύβονται στο νησί αρνούμενοι να παραδοθούν.
Οι Παντελής Βούλγαρης και Θεόδωρος Αγγελόπουλος θα επιστρέψουν μια 20ετία αργότερα στον εμφύλιο, ο πρώτος με το Ψυχή βαθιά, το 2009, και ο δεύτερος με Το λιβάδι που δακρύζει, το 2004, που αποτελεί το πρώτο μέρος της λεγόμενης «τριλογίας» με θέμα την μοίρα του ελληνισμού μέσα από αναφορές στον Θηβαϊκό κύκλο.
Ξεκινώντας το 1919 με την είσοδο του Κόκκινου Στρατού στην Οδησσό και τον ξεριζωμό της ελληνικής παροικίας και τελειώνοντας το 1949 με το τέλος του ελληνικού εμφυλίου πολέμου, Το λιβάδι που δακρύζει περιγράφει την ιστορία μιας γυναίκας. Πρόσφυγας από την Οδησσό και ταυτόχρονα φιγούρα αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, η Ελένη υποφέρει τα δεινά της δικτατορίας του Μεταξά, της Κατοχής και του Εμφυλίου και χάνει τα δυο της παιδιά που βρίσκονται στα δύο αντίπαλα στρατόπεδα.
Το κλασικό μοτίβο της ιστορίας δύο αδελφών που βρίσκονται σε αντίπαλα στρατόπεδα επανέρχεται στη Ψυχή βαθιά. Έχοντας επιστρατευτεί από τον Εθνικό και το Δημοκρατικό Στρατό ως οδηγοί στα δύσβατα μονοπάτια και στα περάσματα του Γράμμου και του Βίτσι, τα δυο αδέλφια δεν απαρνούνται τους δεσμούς του αίματος. Σε αυτή τη σύγκρουση που προκάλεσαν οι «ξένοι», η εγκληματική τακτική του κυβερνητικού στρατού να αποδεχτεί τον βομβαρδισμό των θέσεων των ανταρτών με βόμβες ναπάλμ αντιπαρατίθεται στην εμμονή του επιτελείου των ανταρτών να μην προχωρήσει σε ανακωχή παρά τη διαφαινόμενη ήττα.

Ντοκιμαντέρ
Η πρώτη απόπειρα καταγραφής μιας πτυχής του Εμφυλίου γίνεται στη μεταπολίτευση, το 1974, με το Νέο Παρθενώνα της γνωστής «Ομάδας των Τεσσάρων». Ο πρόσφατα χαμένος Κώστας Χρονόπουλος και οι Γιώργος Χρυσοβιτσάνος, Σπύρος Ζάχος και Θανάσης Σκρουμπέλος θα αποτελέσουν το πρώτο συνεργείο κινηματογραφιστών που θα φθάσει στα μαρτυρικά νησιά της Μακρονήσου και της Γυάρου.
Μια δεκαετία αργότερα, το 1997, γυρίζεται το ντοκιμαντέρ Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος μέσα από το φακό ενός έλληνα σκηνοθέτη που ζει στο Παρίσι. Ο Ροβήρος Μανθούλης θα λάβει το ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στο Διεθνές Φεστιβάλ Τηλεοπτικών Προγραμμάτων (F.I.P.A.) του Μπιαρίτζ. Η παραγωγή παρουσιάστηκε σε δυο εκδοχές, μια σχεδόν ωριαία και μια εξάωρη. Η ωριαία βερσιόν αποτελεί μία ιστορική καταγραφή των γεγονότων του εμφυλίου που περιλαμβάνει αρχειακό υλικό από το συνεργείο του Δημοκρατικού Στρατού, από το BBC και από αρχεία των χωρών και των δυο αντίπαλων στρατοπέδων. Η εξάωρη βερσιόν με τίτλο Βίοι Παράλληλοι του Εμφυλίου έλαβε το ετήσιο βραβείο καλύτερης εκπομπής πληροφόρησης στην Ελλάδα, το 1997. Στα έξι ωριαία επεισόδια καταγράφονται οι μαρτυρίες 17 προσώπων που έζησαν ή μελέτησαν την περίοδο του εμφυλίου.
Μισό αιώνα μετά τη λήξη του εμφυλίου όλο και περισσότερα ντοκιμαντέρ φωτίζουν άγνωστες πτυχές της περιόδου αυτής. Η βραβευμένη στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Μακρόνησος (2008) των Ηλία Γιαννακάκη και Εύης Καραμπάτσου, παραθέτει για πρώτη φορά την μαρτυρία του 90χρονου διοικητή του στρατοπέδου, το πρώτο ουσιαστικά καταγεγραμμένο ντοκουμέντο μαρτυρίας της άλλης πλευράς, ο οποίος «συνομιλεί» με πρώην κρατουμένους που επισκέπτονται το νησί.
Αφανείς ήρωες του Εμφυλίου γίνονται πρωταγωνιστές στη Ζωή στους βράχους (2009) της Αλίντας Δημητρίου και στο βραβευμένο από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου Άλλος δρόμος δεν υπήρχε (2009) του Σταύρου Ψυλλάκη. Από τη μία οι αντάρτισσες - «γυναίκες της διπλανής πόρτας» κι από την άλλη οι εναπομείναντες αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού στην Κρήτη, παράνομοι για χρόνια στο νομό Χανίων μαζί με εκείνους που με αυτοθυσία τους προστάτεψαν. Τέλος η ιδεολογική μεταστροφή και ένταξη του Τούρκου Μιχρί Μπελί στον Δημοκρατικό Στρατό, αλλά και οι μετέπειτα συνέπειες της επιλογής του περιγράφονται στο Καπετάν Κεμάλ, ο σύντροφος (2008) του Φώτου Λαμπρινού.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Για περισσότερες πληροφορίες:
Γραφείο Τύπου Ταινιοθήκης της Ελλάδος:
Ισμήνη Χλιόβα-Μπιτζάνη: 210 3612046, 6973562081 isminicb@gmail.com
Φαίδρα Παπαδοπούλου: 210 3612046 (εσωτ. 0119) phaedrapap@tainiothiki.gr

Φωτογραφιες της μοναδας Υγειονομικου του Δημοκρατικου Στρατου Ελλαδας

Φωτοκινηματογραφικό συνεργείο του Δημοκρατικού Στράτου Ελλάδας

επικεφαλης Γιώργος Σεβαστίκογλου σκηνοθετης-σεναριογραφος,
Μάνος Ζαχαρίας σκηνοθετης
Απόστολος Μουσούρης διευθυντης φωτογραφιας.

Οι συνηθισμένες πρακτικές για να δημιουργηθούν φωτογραφίες αν δεν υπηρχαν λήψεις(αρνητικά) απο φωτογραφικες μηχανες ήταν:
είτε με αντιγραφή απο τα καρέ του κινηματογραφικού φιλμ
είτε με κόψιμο ενός καρέ του κινηματογραφικού φιλμ.

Υπαρχουν επισης και κινηματογραφημενες σκηνες απο τη μοναδα υγειονομικου του ΔΣΕ.
πρωτη δημοσίευση 20/8/2010

«Το αντάρτικο νοσοκομείο του Γράμμου»

Ετήσια θεματική συνάντηση της ΕΔΙΑ για τον ελληνικό εμφύλιο:
«Το αντάρτικο νοσοκομείο του Γράμμου»

Η Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ) 1940-1974 Κ.-Δ. Μακεδονίας διοργανώνει την ετήσια θεματική συνάντησή της για τον εμφύλιο πόλεμο, στο Νεστόριο στις 21, 22 Αυγούστου 2010.
Θέμα της εκδήλωσης:
«Γράμμος, αντάρτικο νοσοκομείο, Νώντας Σακελλαρίου Αρχίατρος του ΔΣΕ».

Το 1948 το αντάρτικο νοσοκομείο του Γράμμου μετατράπηκε σε μια μεγάλη νοσοκομειακή μονάδα. Με απόφαση του Γενικού Αρχηγείου και με εισήγηση του Αρχίατρου Σακελαρίου τέθηκαν σε εφαρμογή τα σχέδια για ένα μεγάλο νοσοκομείο που θα ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις των σκληρών μαχών που αναμένονταν για το 1948.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο εργολάβος Μιχάλης Σουμελίδης που ανέλαβε το εγχείρημα της κατασκευής ολοκλήρωσε το έργο και το Μάη του ‘48 το νέο νοσοκομείο, στον ίδιο σχεδόν χώρο με το παλιό, ήταν έτοιμο. Έγινε μια Νοσοκομειούπολη, πρωτοφανής για αντάρτικο, σημειώνει ο Νώντας Σακελαρίου. Με κτιστές εγκαταστάσεις από πέτρα και ξύλο, με 1.500 κρεβάτια, χειρουργεία, κλίβανους αποστείρωσης, ηλεκτρικό ρεύμα, πολλούς βοηθητικούς χώρους, υπαίθριο θέατρο με ξύλινες κερκίδες, γιατρούς και προσωπικό, με μονάδα παραγωγής φυσιολογικού ορού και εργαστήριο αποστείρωσης γάζας. Υπήρχαν ακόμη και ειδικοί θάλαμοι νοσηλείας για βαριά τραυματισμένους, τυφικούς και κωφάλαλους. Μόνο κατά τις επιχειρήσεις του ‘48, που ήταν ιδιαίτερα φονικές, στα βιβλία του νοσοκομείου του Γράμμου καταχωρήθηκαν πάνω από 5.000 εισαγωγές. Στην αιχμή της λειτουργίας του έφτασε να περιθάλπει έως και 1.200 τραυματίες.
Η κατασκευή και η λειτουργία του αντάρτικου νοσοκομείου, με βάση τα δεδομένα και τις επικρατούσες συνθήκες του εμφυλίου, θεωρείται ένα από τα σπουδαία επιτεύγματα του ΔΣΕ. Γι’ αυτό το λόγο επιλέχθηκε από την ΕΔΙΑ 1940-1974 Κ-Δ. Μακεδονίας, να αποτελέσει το θέμα της φετινής εκδήλωσής της, κατά την οποία η συγγραφέας και αντάρτισσα του ΔΣΕ Κατίνα Λατίφη θα αναφερθεί στις υγειονομικές υπηρεσίες του ΔΣΕ, ο δικηγόρος Κωνσταντίνος Χορομίδης σ τον αρχίατρο Νώντα Σακελλαρίου, ο αρχιτέκτονας – ερευνητής Γιώργος Κολιόπουλος στην κατασκευαστική πρακτική του αντάρτικου νοσοκομείου, ενώ η Τάσα Σιόμου θα αναφερθεί στον κατασκευαστή του νοσοκομείου Σουμελίδη Μιχάλη.

Η εκδήλωση είναι διήμερη: θα αρχίσει στις 6μ.μ. το Σάββατο 21 Αυγούστου στην αίθουσα της βιβλιοθήκης του ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ του Δήμου Νεστορίου, ενώ την Κυριακή 22 Αυγούστου το πρωί θα πραγματοποιηθεί επίσκεψη στο χώρο του αντάρτικου νοσοκομείου.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ν.ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΡ. ΜΗΤΑΦΙΔΗΣ


Τμήμα της παρέμβασης του σκηνοθέτη Μάνου Ζαχαρία, στο συνέδριο της ΕΔΙΑ, στο Νεστόριο.

Εγώ ήμουνα στο κινηματογραφικό συνεργείο, το ξέρετε. Ήτανε τρεις.
Ο Σεβαστίκογλου ο Γιώργος ο επικεφαλής, ο Απόστολος ο Μουσούρης ο οπερατέρ και εγώ, ο σκηνοθέτης. (…) Η δουλειά μας ήτανε να αποθανατίζουμε τα γεγονότα στην ελεύθερη Ελλάδα, στην περιοχή που ήλεγχε ο Δημοκρατικός Στρατός. Βίτσι – Γράμμο, εμείς κυρίως είμαστε. Ήταν το μοναδικό συνεργείο που υπήρχε, γυρίζαμε διάφορες σκηνές από μάχες, από τη ζωή των ανθρώπων στην περιοχή αυτή, τις οργανώσεις, τα δικαστήρια, τα πάντα. Αιχμαλώτους, στρατόπεδα αιχμαλώτων, σχολές αξιωματικών…
Όπου μαθαίναμε ότι θα γίνει κάτι, τρέχαμε να το κινηματογραφήσουμε. Και στέλναμε το υλικό στην Τσεχοσλαβακία, για εμφάνιση. Το υλικό αυτό το χρησιμοποιούσε το Κόμμα τότε, για προπαγανδιστικούς κυρίως λόγους. Για να ενημερώνει τη διεθνή κοινότητα και, με διάφορους τρόπους το χρησιμοποιούσε. (…)
.........συνεχεια στο μπλοκ "Η καλύβα ψηλά στο βουνό"
http://panosz.wordpress.com/2010/08/23/civil_war-73/

Απο την εφημεριδα ΑΥΓΗ
Συγκλονιστικές μαρτυρίες και συγκινητικές σκηνές συμφιλίωσης
Την περασμένη Κυριακή ένα λεωφορείο, υπό την εποπτεία του τοπικού στελέχους της ΕΔΙΑ Γ. Παπαγρηγορίου, ξεκίνησε από το Νεστόριο με προορισμό την καρδιά του «ματωμένου βουνού», του Γράμμου. Επιβάτες, περί τα είκοσι άτομα με γκρίζα μαλλιά και τα σημάδια που άφησε ο εμφύλιος βαθιά χαραγμένα, στις ρυτίδες των προσώπων τους. Συνταξιδιώτες, το 2010, αντίπαλοι το 1946-1949...
Μνήμες του ελληνικού εμφυλίου πολέμου (1946-49), «ξύπνησαν» κατά τη διάρκεια διημερίδας, την οποία διοργάνωσε με αφορμή τα 61 χρόνια από τη λήξη του, στο Νεστόριο της Καστοριάς, η Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ) 1940-1974 Κεντρικής - Δυτικής Μακεδονίας. Η φετινή θεματική συνάντηση περιελάμβανε εισηγήσεις - παρουσιάσεις για το «αντάρτικο νοσοκομείο» του Γράμμου, στο Λιανοτόπι και αναφορές στην προσωπικότητα του αρχιάτρου, διευθυντή των υγειονομικών υπηρεσιών του «Δημοκρατικού Στρατού της Ελλάδας» (ΔΣΕ), Επαμεινώνδα (Νώντα) Σακελλαρίου .Πρώην συναγωνιστές αλλά και αντίπαλοι, συμπολεμιστές από την εθνική αντίσταση ενάντια στη ναζιστική κατοχή, οι οποίοι αργότερα βρέθηκαν σε αντίπαλα «μετερίζια» στη διάρκεια του εμφυλίου, ειδικοί επιστήμονες, αυτόπτες, κατέθεσαν τις μαρτυρίες τους για τη δημιουργία της «νοσοκομειούπολης» του Γράμμου. Τα όσα ανέφεραν χαρακτηρίστηκαν από πολλούς συγκλονιστικά καθώς - όπως είπαν - στους λίγους, ούτε τρεις, μήνες της λειτουργίας της η «νοσοκομειούπολη» προσέφερε υπηρεσίες περίθαλψης σε περισσότερους από 4.000 τραυματίες αντάρτες αλλά και σε πολλούς αιχμαλώτους τραυματίες του κυβερνητικού στρατού. «Σήμερα, η μελέτη εκείνης της δύσκολης, αιματηρής εποχής του ελληνικού εμφυλίου, που ταλαιπώρησε όλους τους Έλληνες, μπορεί να δώσει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα για την περιοχή. Μας δίνεται η ευκαιρία να έλθουμε καλύτερα σε επαφή μ' ένα κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας μας, να κατανοήσουμε τα αίτια, να μάθουμε απ’ αυτήν», τόνισε ο δήμαρχος Νεστορίου Χρήστος Γκοσλιόπουλος.
συνεχεια
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=563216