Πέρα από την ιστορία: Η Θεσσαλονίκη μέσα από τη φωτογραφία. Μέρος Α’, Από την Απελευθέρωση μέχρι το Μεσοπόλεμο

28 Νοεμβρίου 2012 - 28 Φεβρουαρίου 2013 / Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης
Museum of Photography Thessaloniki
tel. +30 2310 566716 / fax +30 2310 566717
www.thmphoto.gr / www.photobiennale.gr

Έως το 1915 παρουσιάζονται έργα από:
Baubin Albert, De Boe-Contaldi G., Ferdinand A., Gamlieh J., Laflotte N., La Macédoine, Pallamari Eugen, Wiesinger Julius, Zepdji Paul,
 Αλή Σαμή μπέης,
Αργυριάδης Α.Π.,
«Ο Απέλλης»,
Θεοδωρίδης Περικλής,
Καραμπελίδης Χρήστος,
Καρκανιάς Σ.,
Λιόντα Αδελφοί,
Μανάκια Αφοι.,
Νικολαΐδης Κωνσταντίνος,
Παπαδάκης Γεώργιος,
Φιλόπουλος Αρ.,
Χατζέλης Μιχάλης
κ.ά.

Μετά των 1915 παρουσιάζονται έργα από ανώνυμους φωτογράφους, από στούντιο και πλανόδιους φωτογράφους:

Φωτο-Μισέλ,
Ντόρα Αχειλλά,
Δινόπουλος,
Φωτο-Τζάρος,
Φωτο-Ελεκτρίκ,
Φωτο-Κούνιο,
Φωτο-Κωφίδης,
Φωτο-Μιμόζα Ν. Μαλλιαρός-Ι. Κουριώτης,
Φωτο-Μελανίδης,
Δάρειος Μεναχέμ,
Γ. Νικολαΐδης,
Χ. Ασημακόπουλος,
Α. Βαφιαδάκης,
Φωτο-Αλάμπρα
 κ.ά.,
από τους «επώνυμους» φωτογράφους:
Nelly’s,
Γ. Λυκίδης,
F. Boissonnas, L. Hine (Photo League Lewis Hine Memorial Committee; ex-collection of Corydon Hine), L. Busy / A.Leon / S. Passet (Archives de la planète- Musée Albert-Kahn),
καθώς και από τα: Πρακτορείο R. Viollet,
Φωτογραφικό τμήμα της Στρατιάς της Ανατολής, Φωτογραφικό τμήμα του Αγγλικού Στρατού.

Η έκθεση, που επιμελούνται ο Βαγγέλης Ιωακειμίδης και η Αλίκη Τσιρλιάγκου, αποτελεί την πρώτη από τρεις εκθέσεις που αναφέρονται στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Θα ακολουθήσουν το Μέρος Β’,  Από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τη Μεταπολίτευση (Μάρτιος-Απρίλιος 2013) και το Μέρος Γ’,  Από τη Μεταπολίτευση μέχρι Σήμερα (Μάιος-Ιούνιος 2013).
Το σύνολο των τριών εκθέσεων εντάσσονται στον κύκλο του Μουσείου «Ματιές στην πόλη», ανήκουν στο Παράλληλο Πρόγραμμα της  PhotoBiennale και αποτελούν τη συμβολή του ΜΦΘ στον εορτασμό των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.
Στόχος αυτών των εκθέσεων δεν είναι η εικονογράφηση των ιστορικών γεγονότων που εκτυλίχθηκαν στη διάρκεια ενός αιώνα, παρόλο που περιλαμβάνουν πολλά από αυτά, αλλά η ανάδειξη των θεματικών που προσέλκυσαν το ενδιαφέρον των φωτογράφων – επωνύμων και ανωνύμων – της κάθε περιόδου. Φωτογραφία δρόμου, φωτορεπορτάζ της εποχής που δημοσιευόταν στον ελληνικό και διεθνή τύπο, εικόνες στούντιο, καρτ ποστάλ, οπτικοακουστικό υλικό, συνθέτουν μια δική τους ιστορία, παράλληλη με αυτή των γνωστών αφηγημάτων, αλλά όχι ταυτόσημη.
Το πρώτο μέρος της έκθεσης Πέρα από την ιστορία: Η Θεσσαλονίκη μέσα από τη φωτογραφία, επιχειρεί να μας μεταφέρει μέσα από 500 έργα, το κλίμα της πόλης από την Απελευθέρωση μέχρι το Μεσοπόλεμο.
Στο εισαγωγικό κομμάτι της έκθεσης ο θεατής μπορεί να δει ορισμένες φωτογραφίες της Οθωμανικής Θεσσαλονίκης πριν την απελευθέρωση, ενδεικτικές της πολυπολιτισμικότητας της περιόδου.
Στην ενότητα Ο Αχός του Πολέμου οι εικόνες μας περιγράφουν μια πόλη σε συνεχή αναβρασμό, λίγο πριν από μία σύρραξη ή στο κατώφλι της επόμενης, δίνοντάς μας παράλληλα στοιχεία της καθημερινής ζωής των στρατιωτών. Η έλευση στρατευμάτων από την εποχή της απελευθέρωσης μέχρι και το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου μετατρέπουν για πολλά χρόνια την πόλη σε ένα απέραντο στρατόπεδο. Από εδώ περνούν Ιταλοί, Γάλλοι, Άγγλοι, Σέρβοι, Ρώσοι, Βούλγαροι, Σενεγαλέζοι, Ινδοί, Ινδοκινέζοι. Δεν παρακολουθούμε σκηνές πολέμου – βρισκόμαστε πάντα στο περιθώριο από κάτι που έγινε ή πρόκειται να γίνει.
Η δεύτερη ενότητα, Η Βοή της Πυρκαγιάς, αναφέρεται στην μεγάλη πυρκαγιά του 1917, η οποία άλλαξε ολοκληρωτικά τη μορφή της πόλης, καταστρέφοντας ολοσχερώς ένα μεγάλο μέρος της αρχιτεκτονικής της κληρονομιάς.
Η τρίτη ενότητα, που αποτελεί και το κύριο μέρος της έκθεσης, είναι Ο  Ήχος της Πόλης. Οικογένειες, εικόνες στο στούντιο φωτογράφων, κτίρια-σύμβολα και γειτονιές της Θεσσαλονίκης, αστοί, ξεριζωμένοι  πρόσφυγες, σκηνές από γάμους και κηδείες, κατασκηνώσεις και σχολεία, περίπατοι φιλενάδων που βγαίνουν βόλτα, άνδρες με κοστούμια σε ταβέρνες, κτίρια-σύμβολα και γειτονιές της, αναβιώνουν τις μικρές ιστορίες μιας πόλης πολύ ζωντανής.
Τέλος, η έκθεση περιλαμβάνει σε διακριτό τμήμα επιλεγμένη βιβλιογραφία και οπτικοακουστικό υλικό για τη Θεσσαλονίκη, τα οποία θα εμπλουτίζονται σε όλη τη διάρκεια των εκθέσεων.
Τα ντοκιμαντέρ ιστορικού χαρακτήρα από το αρχείο της ΕΡΤ «Η ΕΤ-1 σε όλη την Ελλάδα – Θεσσαλονίκη, ημέρες απελευθέρωσης», «Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα – εικόνες Βαλκανικών Πολέμων», «Παρασκήνιο – Θεσσαλονίκη Σταυροδρόμι του 20ου αιώνα», αναφέρονται στις κυριότερες στιγμές της νεότερης και σύγχρονης ιστορίας της συμπρωτεύουσας των τελευταίων 100 χρόνων.
Η  νεότερη ιστορία της πόλης, αυτή τη φορά όπως απαθανατίστηκε από τον κινηματογραφικό φακό στις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, παρουσιάζεται μέσα από το ντοκιμαντέρ «Η ΕΤ στη Βόρειο Ελλάδα – Η Θεσσαλονίκη ποζάρει».
Επιπλέον, προβάλλονται  φιλμ σχετικά με την ιστορία της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης από την έναρξη της το 1927 («Η ΕΡΤ στη Βόρειο Ελλάδα – Από την ιστορία της ΔΕΘ»),  τη βιομηχανία στις αρχές του 20ου αιώνα και τα έργα που πυροδότησαν την ανάπτυξή της («Αμήχανη Βιομηχανία – Θεσσαλονίκη»), καθώς και δύο  ιδιαίτερα αφιερώματα με ιστορικά στοιχεία για την παρουσία και την προσφορά των Ισπανών Εβραίων στη Θεσσαλονίκη («Παρασκήνιο- 500 χρόνια των Ισπανών Εβραίων στη Θεσσαλονίκη»), όπως και για τις διεθνείς νεκροπόλεις της πόλης («Η Ετ-1 σε όλη την Ελλάδα – Extra Muros»).
Τέλος, προβάλλεται το φιλμ «Exile» (Εξορία) από το αρχείο του Musée Albert-Kahn.
Το υλικό της έκθεσης έχει αντληθεί από τα αρχεία του Μουσείου Φωτογραφίας, όπως επίσης και από τους παρακάτω οργανισμούς και ιδιώτες, τους οποίους το Μουσείο ευχαριστεί για τη συμβολή τους στην πραγματοποίηση της έκθεσης:
Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, Φωτογραφικό αρχείο,
 Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (Φ.Α. ΕΛΙΑ- ΜΙΕΤ), Γενικά Αρχεία του Κράτους-Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας,  Μουσείο-Αρχείο της ΕΡΤ, Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης,  Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα,
Musée Albert-Kahn-Département des Hauts-de-Seine, George Eastman House-International Museum of Photography and Film,
καθώς και από τους συλλέκτες Γιάννη Μέγα, Άγγελο Παπαϊωάννου, Άρη Παπατζήκα, Α.&Λ. Χαΐτογλου
και από τις οικογένειες  Καλφαγιάν, Κονταξιάν, Πισκουλιάν και τον Δημήτριο Ανυπαρίδη.